Bericht uit de ruimte – Nummer 10

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

ISS bewoners Carl Walz en Yuri Onufrienko hebben op 14 januari de eerste ruimtewandeling van het nieuwe jaar gemaakt. De ruimtewandeling begon om 20:59 uur toen het luik van de Pirs luchtsluis openzwaaide, terwijl Daniel Bursch in het ruimtestation achter bleef. Gedurende hun vijf uur durende uitstapje verplaatsten Walz en Onufrienko de Strela-2 kraan van de PMA-1 adapter naar de Pirs module. Strela-2 was al in 1999 en 2000 op de PMA-1 gemonteerd. De handbediende Strela kranen worden gebruikt om kleine voorwerpen rondom het Russische segment van het ISS te manoeuvreren. Al eerder werd de Strela-1 kraan op de Pirs module gemonteerd. Ook installeerden de ruimtewandelaars een antenne voor amateur radio experimenten op de buitenkant van de Zvezda module.

Op 25 januari maakten Bursch en Onufrienko een zes uur durende ruimtewandeling, gedurende welke ze pluimdeflectoren rondom de stuurraketten van de Zvezda module plaatsten. Ook werden trays met materiaalexperimenten aan de romp van het station bevestigd.

De eerstvolgende shuttle vlucht staat gepland voor 28 februari 2002 als de Columbia missie STS-109 zal uitvoeren. Op 28 januari is de Columbia samen met haar grote externe tank en de twee opduwraketten naar lanceercomplex 39A gebracht. Gedurende de elfdaagse vlucht zullen de zeven ruimtevaarders onderhoud verrichten aan de Hubble ruimtetelescoop. Hiervoor zullen maar liefst vijf ruimtewandelingen gemaakt worden.

Op 4 april zal de shuttle Atlantis gelanceerd worden voor missie STS-110. Gedurende deze elfdaagse vlucht zal de S0-Truss (het centrale deel van de grote balk voor de zonnepanelen) met de Mobile Transporter aan het ISS bevestigd worden. De zeven astronauten aan boord van de shuttle zullen het eerste bezoek zijn voor de Expeditie-4 die nu aan boord van het station is.

Waarschijnlijk zal China in februari de derde testvlucht uitvoeren van een Shenzhou ruimtecapsule. De Shenzhou, sterk gelijkend op de Russische Soyuz, moet de Volksrepubliek China in staat stellen de derde natie te worden die zelfstandig mensen in de ruimte kan brengen. In november 1999 en januari 2001 werden respectievelijk de Shenzhou-1 en -2 gelanceerd voor een succesvolle onbemande testvlucht. De eerste bemande vlucht van een Shenzhou wordt in 2004 of 2005 verwacht. China heeft in het verleden al aangegeven dat het op de langere termijn zelfstandig een ruimtestation wil bouwen.

Op 27 januari was het 35 jaar geleden dat tijdens een test op het lanceerplatform brand in de Apollo-1 capsule uitbrak waarbij drie astronauten om het leven kwamen. Op 28 januari was het 16 jaar geleden dat de space shuttle Challenger met zeven astronauten aan boord tijdens de lancering verongelukte.

Kunstmanen en satellieten

Een Titan-4B van Lockheed Martin werd op 16 januari gelanceerd vanaf Cape Canaveral in Florida. De centrale trap van de Titan plaatste de Centaur trap en de nuttige lading in een suborbitale baan negen minuten na de lancering. Vervolgens maakte de Centaur trap drie manoeuvres om de lading achtereenvolgens in een parkeerbaan, een overgangsbaan en de geostationaire baan op 36.000 kilometer boven de aarde te brengen. De lading, Milstar-5, is een communicatie satelliet die gebruikt zal gaan worden door de Amerikaanse luchtmacht. Milstar-5 is gebouwd door Lockheed Martin/Sunnydale en weegt ongeveer 4550 kilgram.

Een Ariane-42L raket bracht op 24 januari de Insat-3C in een geostationaire baan. Insat-3C is een Indiase communicatie sateliet en heeft een massa van 2750 kilogram (waaronder 1700 kilogram brandstof). De satelliet beschikt over dertig C-band en twee S-band transponders.

De Extreme Ultraviolet Explorer (EUVE) van NASA is in de nacht van 30 op 31 januari in de aardatmosfeer teruggekeerd. De 3,5 ton zware satelliet verbrandde in de luchtlagen boven Egypte. Het is waarschijnlijk dat delen van de satelliet het aardoppervlak hebben bereikt, maar tot nu toe zijn er geen berichten dat er iets gevonden is. EUVE werd op 7 juli 1992 gelanceerd en functioneerde acht jaar. De satelliet verrichte de eerste astronomische waarnemingen in het verre ultraviolette deel van het electromagnetische spectrum. In dit gedeelte van het spectrum kunnen waarnemingen verricht worden aan de astronomisch meeste energierijke gebeurtenissen.

Het zonnestelsel in

De Galileo sonde passeerde op 17 januari de Jupitermaan Io op een afstand van maar 102 kilometer. Helaas kwam de computer van Galileo 28 minuten voor de passage in een zogenaamde “veilige modus” terecht. Dit werd veroorzaakt door de intense straling rondom Jupiter. Op 18 januari was de normale situatie van Galileo hersteld, maar de meeste waarnemingen aan Io waren verloren. Galileo heeft nu al meer dan 3,5 maal zoveel straling te verwerken gehad als waar de sonde oorspronkelijk voor ontworpen is. In november zal Galileo nog dichter langs Jupiter vliegen als het kleine maantje Amalthea gepasseerd wordt. In september 2003 zal Galileo in de gigantische atmosfeer van Jupiter verbranden. Zo willen de vluchtleiders voorkomen dat de sonde eventueel op de maan Europa, neerstort. Op Europa zijn aanwijzingen gevonden dat een vloeibare oceaan zich onder het ijs bevindt, en dit sluit het voorkomen van eenvoudig leven niet uit.

Recente lanceringen