Bericht uit de ruimte – Nummer 38

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt bewoond door de Expeditie-7, bestaande uit de Rus Yuri Malenchenko en de Amerikaan Edward Lu. De Soyuz TMA-2 is gekoppeld aan de nadir poort van de Zarya module, en fungeert als reddingscapsule voor de bemanning. Het logistieke ruimtevaartuig Progress M-47 is aan de poort aan de achterzijde van de Zvezda woonmodule gekoppeld. De Progress M1-10 is aan de Pirs luchtsluis gekoppeld.
Op 1 juli vierde Ed Lu zijn veertigste verjaardag. Nu de bemanning in haar vaste ritme zit, kunnen ze meer tijd aan wetenschappelijke activiteiten besteden. Zo kon Lu een langlopend experiment in de glovebox afronden.

Op 7 juli werd weer een test uitgevoerd in het kader van het onderzoek naar het ongeluk met de shuttle Columbia. Nu werd een stuk isolatiemateriaal op een niet eerder getest stuk van de nagebouwde vleugelvoorrand afgeschoten (zie ook de testen beschreven in Nummer 37 van Bericht uit de ruimte). Na de test gaapte een gat van maar liefst een halve meter in de vleugel. Dit lijkt inderdaad de definitieve bevestiging dat een stuk isolatiemateriaal tijdens de lancering het voorrand van de vleugel onherstelbaar beschadigde, waardoor de shuttle verongelukte tijdens de terugkeer. Het wachten is nu op de publicatie van de eindrapport van de onderzoekscommissie eind augustus.

Kunstmanen en satellieten

Op 19 juni lanceerde Rusland een militaire Molniya-3 communicatiesatelliet. De lancering vond plaats vanaf de basis Plesetsk in Noord-Rusland. Ongeveer een uur na de lancering kwam de kunstmaan in de geplande sterk elliptische baan om de aarde. Deze baan heeft haar apogeum boven het noordelijke halfrond, zodat de satelliet gedurende het grootste deel van haar 12 uur durende omloopbaan vanaf Russisch grondgebied te zien is. Zeker op hoge breedtegraden is de kunstmaan beter zichtbaar dan wanneer deze in de voor communicatiesatellieten gebruikelijke geostationaire baan zou zitten. Dit was de 53-ste Molniya-3 satelliet, sinds de derde generatie haar intrede deed in november 1974. Dit was tevens de 1680-ste lancering van een Soyuz raket of een daarvan afgeleide variant.

De aardobservatiesatelliet Orbview-3 werd op 26 juni voor Orbimage gelanceerd. De kunstmaan werd in de ruimte gebracht door een Pegasus-XL raket, die vanonder de vleugel van een Lockheed L-1011 vliegtuig was gedropt, terwijl het vliegtuig voor de kust van Californië vloog. Orbview-3 kwam in een baan tussen 366 en 430 kilometer hoogte, terwijl de inclinatie 97,3 graden bedroeg, en kan foto’s maken van het aardoppervlak met een resolutie van ongeveer een meter.

Op 30 juni werden met een enkele raket, de Rockot, maar liefst negen satellietjes in een baan om de aarde gebracht. De lancering vond plaats vanaf de basis Plesetsk in Noord-Rusland en werd uitgevoerd door Eurockot en RKA-Energia. De kunstmanen kwamen in banen tussen 300 en 850 kilometer. Hoewel de banen van de kunstmanen verschillend waren ten opzichte van elkaar, hadden ze wel allemaal dezelfde inclinatie, namelijk 98,4 graden. De meeste van deze micro- en minisats zijn gebouwd door instellingen met als doel een enkel of beperkt aantal experimenten uit te voeren of nieuwe technologieën te testen.

Het zonnestelsel in

De tweede NASA Marsrover, genaamd Opportunity, werd eindelijk op 8 juli gelanceerd. De lancering was enkele malen uitgesteld in verband met slecht weer en technische problemen. Dit was tevens de eerste lancering van de Heavy-variant van de Delta-2 raket. De Delta-2 Heavy is uitgerust met de opduwboosters van de Delta-3, die iets groter zijn om meer nuttige lading in de ruimte te kunnen brengen. Opportunity had een iets krachtigere draagraket nodig dan de vorige maand gelanceerde Spirit, omdat het lanceervenster voor missies naar de planeet Mars nu op zijn eind loopt. Opportunity zal op 25 januari op de rode planeet landen.

ESA heeft bevestigd dat de Mars Express een klein probleem heeft met betrekking tot de overdracht van elektrische energie tussen de zonnepanelen en het distributienet in het ruimtevaartuig. Dit houdt in dat Mars Express maar zo’n 70 procent van de normale hoeveelheid energie beschikbaar zal hebben, al verwacht men niet dat dit van invloed zal zijn op het verdere verloop van de missie of de wetenschappelijke experimenten.

Recente lanceringen