Bericht uit de ruimte – Nummer 56

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt sinds eind april bewoond door de Rus Gennady Padalka en de Amerikaan Mike Fincke, die samen Expeditie-9 vormen. Het ruimteschip Soyuz TMA-4 is gekoppeld aan de nadir poort van de Zarya module, en de vrachtcapsule Progress M-49 zit vast aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule.
De laatste weken van juli waren Padalka en Fincke zich bezig met het volladen van de Progress M-49 met afval en nutteloze spullen. Dit ter voorbereiding voor de ontkoppeling van het vrachtschip op 30 juli. Ook werden de Russische ruimtepakken gecontroleerd voor de volgende ruimtewandeling, nu gepland voor 3 augustus. Tijdens dat uitstapje zullen diverse experimenten aan de buitenzijde van het station uitgewisseld worden en zal rendez-vousapparatuur voor de Europese bevoorradingscapsule ATV geïnstalleerd worden aan de achterzijde van de Zvezda module. Verder voerde Fincke nog materiaalexperimenten uit in het Destiny laboratorium.

Op 20 juli was het precies 35 jaar geleden dat met Apollo-11 de eerste bemande maanlanding plaatsvond. In december 1972 vond de zesde en tot nu toe de laatste bemande maanreis plaats.

Het zonnestelsel in

Het Marswagentje Spirit is begonnen aan de beklimming van de Columbia heuvels. Om het sterk versleten rechtervoorwiel minder te belasten, rijdt de Spirit achteruit de helling omhoog. De Opportunity verkent nog steeds de bodem van de Endurance krater. Daar voor beide rovers het winterseizoen inmiddels begonnen is, staat de zon steeds lager boven de horizon. Hierdoor kunnen de zonnepanelen minder energie opwekken, waardoor de wagentjes hun activiteiten over een langere periode moeten uitstrijken. Op 20 september is het midwinterpunt, vergelijkbaar met de datum 21 december op het noordelijk halfrond op aarde. Vluchtleiders hopen dat als de Spirit en Opportunity de winter overleven, ze tot in 2005 kunnen blijven functioneren. Oorspronkelijk waren de wagentjes ontworpen voor een levensduur van 90 dagen, welke inmiddels ruimschoots is overschreden.

Cassini-Huygens heeft eindelijk diverse foto’s naar de aarde gezonden, die genomen waren kort voor en na de manoeuvre op 1 juli waarbij de sonde in een baan rond Saturnus kwam. Zo had Cassini-Huygens opnamen gemaakt van de manen Titan, Rhea, Dione en Japetus. Omdat de planeet en de sonde vanuit de aarde gezien op 8 juli achter de zon passeerden, konden ze later pas naar de aarde gestuurd worden.

Kunstmanen en satellieten

De communicatiesatelliet Apstar-5/Telstar-18, die op 28 juni door een Zenit-3SL raket in een te lage overgangsbaan werd geplaatst, heeft met haar eigen motor succesvol een geostationaire baan weten te bereiken. De kunstmaan had hiervoor genoeg reservebrandstof aan boord zonder de verwachte levensduur van 13 jaar te bekorten. De Apstar-5/Telstar-18 is nu op een voorlopige positie op 142 graden oosterlengte geplaatst. Als de kunstmaan volledig operationeel is, zal deze verplaatst worden naar haar definitieve positie op 138 graden oosterlengte.

Recente lanceringen

• 15 juli 2004 | 10:02 GMT | Lanceerplaats: Vandenberg | Draagraket: Delta-2
  • Aura | Massa: 2967 kg | Int. Nr.: 2004-026A
    Dit is de derde in een serie van drie aardobservatiesatellieten van NASA. De door Northrop Grumman Space gebouwde kunstmaan zal voornamelijk de ozonlaag en de vervuiling van de aardse atmosfeer gaan bestuderen. Het Nederlandse TNO-PML heeft een van de vier instrumenten, het Ozone Monitoring Instrument, ontwikkeld en gebouwd. Aura kwam in een zonsynchrone baan over de polen, tussen 673 en 681 km (inclinatie 98,2 graden). Later zou de kunstmaan haar eigen motoren gebruiken om deze baan cirkelvormig te maken op 705 km hoogte.

• 18 juli 2004 | 00:44 GMT | Lanceerplaats: Kourou | Draagraket: Ariane-5+
  • Anik-F2 | Massa: 5950 kg | Int. Nr.: 2004-027A
    De Canadese Anik-2F is tot nu toe de zwaarste communicatiesatelliet die in een geostationaire overgangsbaan is gebracht. De satelliet zal door Telesat Canada gebruikt worden voor breedbandinternet en digitale communicatieverbindingen. De Anik-2F gebruikte haar eigen motor om een geostationaire positie op 111 graden westerlengte te bereiken.
• 22 juli 2004 | 17:46 GMT | Lanceerplaats: Plesetsk | Draagraket: Kosmos-3M
  • Kosmos-2407 | Massa: 820 kg | Int. Nr.: 2004-028A
    Dit is een Russische militaire navigatiesatelliet. De kunstmaan kwam in een initiële baan tussen 951 en 1006 km met een inclinatie van 83,0 graden.