Bericht uit de ruimte – Nummer 64

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

De Amerikaan Leroy Chiao en de Rus Salizhan Sharipov, die samen de Expeditie-10 bemanning vormen, verblijven sinds 16 april aan boord van het ruimtestation ISS. Het ruimteschip Soyuz TMA-5 is aan de Pirs module gekoppeld en de Progress M-50 zit vast aan de achterzijde van de Zvezda module.
De motoren van de aangekoppelde Progress M-50 werden op 17 november ontstoken, dit om de baan van het ruimtestation te verhogen. Hoewel de motoren de volle geplande 9 minuten en 9 seconden bleven werken, werd de gewenste baanverhoging niet bereikt. Later konden technici op de grond vaststellen dat het probleem waarschijnlijk lag in een defecte drukregelaar waardoor de stuwkracht lager was dan verwacht. Na de manoeuvre lag de baan van het ISS ongeveer 2 km lager dan gepland, en dit zal waarschijnlijk geen grote invloed hebben op verdere operaties. Hooguit zal de Progress M-51 in december een dag eerder gelanceerd worden om te compenseren voor de lagere baan van het station.
Op 29 september vlogen Chiao en Sharipov hun Soyuz TMA-5 om van de Pirs module naar de koppelpoort van de Zarya module. Hierdoor kan de Pirs luchtsluis beter ingericht worden voor een tweetal ruimtewandelingen, gepland voor januari en maart. In totaal duurde het omvliegen van de Soyuz twintig minuten.

Eind november maakte NASA bekend dat de volgende stambemanning voor het ISS zal bestaan uit de Amerikaan John Phillips en de Rus Sergei Krikalev (dit in tegenstelling tot de bemanning die in Nummer 63 van deze nieuwsbrief werd genoemd). Zij zullen in april 2005 met een Soyuz naar het ruimtestation vertrekken. Vooral de selectie van Krikalev is opvallend, omdat hij ook deel uit maakte van Expeditie-1 die in november 2000 het ruimtestation in gebruik nam. Dit zal zijn zesde vlucht worden, een record voor een Russische ruimtevaarder. In totaal heeft hij gedurende zijn vijf eerdere vluchten al 625 dagen in de ruimte doorgebracht. Nu staat het record op naam van Sergei Avdeyev, die in totaal 748 dagen in de ruimte heeft doorgebracht.

In het Vehicle Assembly Building op het Kennedy Space Center is NASA begonnen met het samenbouwen van het paar vaste-brandstofraketten voor de eerste shuttlevlucht na het ongeluk met de Columbia. De lancering van de Discovery voor missie STS-114 staat gepland voor op zijn vroegst 12 mei 2005.

Kunstmanen en satellieten

De communicatiesatelliet Intelsat Americas-7 is op 28 november uitgevallen, waarschijnlijk als een gevolg van een storing in de energievoorziening. Zes dagen later meldde Intelsat dat men weer radioverbinding met de satelliet tot stand had gebracht. De kunstmaan is in september 1999 gelanceerd onder de naam Telstar-7.

Het zonnestelsel in

De Europese SMART-1 sonde naderde op 15 november om 17:48 uur de maan tot op 4962 km tijdens haar eerste passage. Door de baan die SMART-1 volgde werd de sonde ingevangen door de maan. De eerste omloop voerde de sonde tot op een maximale afstand van 51477 km van de maan. De hoek van de baan met de evenaar van de maan bedraagt 81 graden zodat de sonde nagenoeg over de polen vliegt. De ionenmotor van SMART-1 werd op 15 november gestart om het hoogste punt van haar omloopbaan te verlagen. In januari moet de sonde haar definitieve observatiebaan bereikt hebben.

Recente lanceringen

• 18 november 2004 | 10:45 UT | Lanceerplaats: Xichang | Draagraket: CZ-2C
  • Shiyan-2 | Massa: 300 kg | Int. Nr.: 2004-046A
    Chinese aardobervatiesatelliet. De kunstmaan werd in een baan tussen 694 km en 711 km gebracht. De hoek met de evenaar bedraagt 98,2 graden. Dit is de achtste lancering van China dit jaar, een nieuw record voor het land.
• 20 november 2004 | 17:16 UT | Lanceerplaats: Cape Canaveral | Draagraket: Delta-2
  • Swift | Massa: 1331 kg | Int. Nr.: 2004-047A
    Amerikaanse astronomische satelliet waarmee gamma-uitbarstingen mee opgespoord zullen worden. Swift komt in een baan tussen 584 en 604 km, inclinatie 20,6 graden. Uitbarstingen van gammastraling zijn het gevolg van supernova-explosies in ver verwijderde sterrenstelsels, en duren maar enkele seconden. Swift is in staat om tien procent van de hemel te observeren, en als er een gamma-uitbarsting wordt gedetecteerd zich direct op het betreffende gebied te richten voor nadere waarnemingen.