Bericht uit de ruimte – Nummer 96

Door mvdlistRuimtevaart

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

Discovery STS-121
De langverwachte lancering van de shuttle Discovery staat nu gepland voor 1 juli om 19:48 uur (21:48 uur Nederlandse tijd). Dit is pas de tweede shuttlevlucht sinds het ongeluk met de Columbia in februari 2003. Aan boord van de Discovery zijn zes Amerikanen en een Europeaan. De shuttle zal nieuwe voorraden, experimenten en reserve-onderdelen naar het ISS brengen. Verder zullen enkele reparatietechnieken voor het hitteschild van de shuttle geoefend worden. De Duitser Thomas Reiter zal zich bij de huidige bemanning aan boord van het ruimtestation voegen, zodat er voor het eerst sinds mei 2003 weer een driekoppige stambemanning is. De vlucht van de Discovery moet 12 tot 13 dagen gaan duren.
Het aftellen is inmiddels gestart en er zijn geen noemenswaardige technische problemen. Het enige wat momenteel roet in het eten kan gooien is het weer: men voorspelt nu een kans van 60% op onacceptabele condities tijdens de lancering op 1 juli en de dagen erna.
Tijdens de lancering zullen alle ogen (en camera’s) met name gericht zijn op de grote externe tank. Tijdens de voorgaande lancering in juli 2005 kwamen er toch weer stukken isolatiemateriaal los die een gevaar vormen het hitteschild van de shuttle. De inslag van een stuk isolatiemateriaal op de linkervleugel van de Columbia tijdens haar laatste lancering in januari 2003 was de directe aanleiding voor het ongeluk tijdens de terugkeer 16 dagen later (zie nummer 28 van deze nieuwsbrief). Verder zijn er in de media verhalen circulerend dat enkele technici binnen NASA hun bezorgdheid hebben uitgesproken of de tank van de Discovery wel veilig genoeg is om mee te vliegen.

International Space Station
Het International Space Station werd halverwege juni bewoond door de Expeditie-13 bemanning, bestaande uit de Rus Pavel Vinogradov en de Amerikaan Jeff Williams. Het ruimteschip Soyuz TMA-8 is aan de Zarya module gekoppeld, de Progress M-55 aan de Pirs module en de Progress M-56 aan de achterzijde van de Zvezda module.
De oude Progress M-55, nu volgeladen met afval en overbodige spullen, werd op 19 juni losgekoppeld van het station. Twee omlopen later ontstak het toestel haar motoren om terug te keren in de aardse atmosfeer en te verbranden.
Om 16:25 uur op maandag 26 juni koppelde de Progress M-57 aan de Pirs module, na twee dagen eerder vanaf de basis Baykonur in Kazachstan gelanceerd te zijn. Veel tijd om de voorraden uit te laden hebben Vinogradov en Williams niet. Namelijk op zijn vroegst 3 juli is de verwachte aankomst van de shuttle Discovery. Tijdens het tweede shuttlebezoek gedurende bijna vier jaar zal het station flink bevoorraadt worden waarna later dit jaar de assemblage eindelijk weer hervat zal worden.

Kunstmanen en satellieten

Camera Hubble uitgevallen
Op 19 juni is de ACS camera van de in 1990 gelanceerde ruimtetelescoop Hubble uitgevallen. De ACS is het belangrijkste en meest gebruikte instrument en werd in maart 2002 tijdens de laatste servicevlucht van de shuttle naar de Hubble geïnstalleerd. De oorzaak van het uitvallen lijkt te liggen in de elektrische voeding van de camera, en de vluchtleiders hopen begin juli de ACS weer operationeel te krijgen door over te schakelen naar een reserve voedingssysteem.

Het zonnestelsel in

Planetoïde zal ‘vlak’ langs de aarde scheren
De planetoïde 2004 XP14 zal op om 04:25 uur op 3 juli op een afstand van 432.308 km langs de aarde passeren. Dat is net iets voorbij de maanbaan en in astronomische termen een ‘schampschot’ (vergelijk bijvoorbeeld de afstand aarde-zon met 149,6 miljoen km). 2004 XP14 heeft een doorsnede ergens tussen de 500 en 1000 meter. De inslag van een soortgelijk object 65 miljoen jaar geleden heeft hoogstwaarschijnlijk het einde van het tijdperk van de dinosauriërs ingeluid.
Op 8 november 2011 zal de planetoïde 2005 YU55 op ongeveer 158.000 km (halverwege de afstand naar de maan!) langs de aarde scheren. Omdat de banen van deze kleine hemellichamen gemakkelijk verstoord kunnen worden door de zwaartekrachtsvelden van de planeten, is de precieze positie verder in de toekomst met een steeds slechtere nauwkeurigheid te voorspellen.

Recente lanceringen

  • 15 juni 2006 • 08:00 UT • Draagraket: Soyuz-U • Lanceerplaats: Baykonur
    • Resurs-DK No. 1 • Massa: 6750 kg • Volgnr.: 2006-021A
      Russische civiele aardobservatiesatelliet. De kunstmaan komt in een initiële baan tussen 200 en 370 km, inclinatie 70 graden. Dit is voor het eerst sinds 1999 dat Rusland een kunstmaan van dit type lanceert.
  • 17 juni 2006 • 22:44 UT • Draagraket: Proton-K • Lanceerplaats: Baykonur
    • KazSat • Massa: 1380 kg • Volgnr.: 2006-022A
      Eerste Kazachstaanse commerciële communicatiesatelliet. De kunstmaan komt uiteindelijk in een geostationaire positie op 102 graden oosterlengte.
  • 18 juni 2006 • 07:50 UT • Draagraket: Zenit-3SL • Lanceerplaats: Odyssee Platform (Grote Oceaan)
    • Galaxy-16 • Massa: 4640 kg • Volgnr.: 2006-023A
      Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet. De kunstmaan komt uiteindelijk in een geostationaire positie op 79 graden westerlengte.
  • 21 juni 2006 • 22:15 UT • Draagraket: Delta-2 • Lanceerplaats: Cape Canaveral
    • USA-187 • Massa: 225 kg • Volgnr.: 2006-024A
      Amerikaanse militaire satelliet, waarschijnlijk bedoeld om formatievliegen in de geostationaire baan te demonstreren. De kunstmaan komt in een initiële baan tussen 185 en 36221 km, inclinatie 25,2 graden.
    • USA-188 • Massa: 225 kg • Volgnr.: 2006-025A
      Amerikaanse militaire satelliet, waarschijnlijk bedoeld om formatievliegen in de geostationaire baan te demonstreren. De kunstmaan komt in een initiële baan tussen 185 en 36221 km, inclinatie 25,2 graden.
    • USA-189 • Massa: ?? kg • Volgnr.: 2006-026A
      Amerikaanse militaire satelliet, waarschijnlijk intelligente rakettrap om USA-187 en -188 in een geostationaire baan te brengen en aldaar manoeuvres te demonstreren. De kunstmaan komt in een initiële baan tussen 185 en 36221 km, inclinatie 25,2 graden.
  • 24 juni 2006 • 15:08 UT • Draagraket: Soyuz-U • Lanceerplaats: Baykonur
    • Progress M-57 • Massa: 7250 kg • Volgnr.: 2006-025A
      Onbemand vrachtschip met nieuwe voorraden voor het ruimtestation ISS. Dit is de 22-ste keer dat de Russen een Progress naar het ruimtestation lanceren.
  • 25 juni 2006 • 04:00 UT • Draagraket: Tsyklon-2 • Lanceerplaats: Baykonur
    • Kosmos-2421 • Massa: 3150 kg • Volgnr.: 2006-026A
      Russische militaire electronische afluistersatelliet. De kunstmaan komt in een initiële baan tussen 405 en 415 km, inclinatie 65 graden.
  • 28 juni 2006 • 03:33 UT • Draagraket: Delta-4M • Lanceerplaats: Vandenberg
    Eerste Delta-4 lancering vanaf de basis Vandenberg in Californië.

    • NRO L-22 • Massa: 4500? kg • Volgnr.: 2006-027A
      Amerikaanse militaire spionagesatelliet. De kunstmaan komt in een sterk elliptische baan om de aarde. Verder geen nadere details bekend gemaakt.