Bericht uit de ruimte – Nummer 98

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

Discovery STS-121 & International Space Station
Op 6 juli is de shuttle Discovery met het ISS gekoppeld (zie ook nummer 97), en sindsdien voerden de twee bemanningen een gezamenlijk programma uit. De Discovery leverde de Duitser Thomas Reiter af bij het ISS, zodat de vaste expeditiebemanning aan boord van het ruimtestation voor het eerst sinds april 2003 weer uit drie personen bestaat. In dit geval de Expeditie-13 bestaande uit de Rus Pavel Vinogradov, de Amerikaan Jeff Williams, en de Duitser Thomas Reiter (ESA). De bemanning van de Discovery bestond na de officiële overstap van Reiter nog maar uit zes personen, namelijk Steven Lindsey (commandant), Mark Kelly (piloot), Michael Fossum, Lisa Nowak, Stephanie Wilson en Piers Sellers.

Op 7 juli werd de logistieke module MPLM Leonardo uit het vrachtruim van de shuttle gehaald en aan de nadirpoort van de Unity module gekoppeld. Vervolgens konden de ruimtevaarders in hemdsmouwen de Leonardo binnengaan en beginnen met het overbrengen van de meegebrachte voorraden en apparatuur. Onder de nieuwe apparatuur bevond zich een vriezer en een Amerikaanse zuurstofgenerator gebaseerd op het principe van electrolyse van water.

Op 8 juli maakten Sellers en Fossum een 7,5 uur durende ruimtewandeling vanuit de Quest luchtsluis van het station. Doel van de ruimtewandeling was te testen of een ruimtewandelaar aan het uiteinde van de OBSS-inspectiestang veilig rondom de shuttle bewogen kan worden. Doordat de OBSS en de robotarm van de shuttle samen bijna dertig meter lang zijn, is de dynamiek van het geheel met een relatief zware ruimtewandelaar aan het uiteinde nogal moeilijk te voorspellen. De proef bleek echter een geheel succes, en dit stelt ruimtewandelaars in staat in eventuele reparaties aan het hitteschild aan de onderzijde van de shuttle uit te kunnen voeren.

Twee dagen later ging hetzelfde tweetal wederom naar buiten. Tijdens deze tweede ruimtewandeling moest een noodzakelijke reparatie aan het railwagentje, de Mobile Transporter, voor de robotarm van het ISS worden uitgevoerd. Vorig jaar was door een defect per ongeluk een van de twee controlekabels van de Mobile Transporter doorgesneden, en zonder een succesvolle reparatie zouden de toekomstige assemblagevluchten niet uitgevoerd kunnen worden. Tijdens STS-115, gepland voor eind augustus/begin september, wordt de Mobile Transporter namelijk gebruikt om een nieuwe set Amerikaanse zonnepanelen te installeren. Sellers en Fossum slaagden erin een nieuwe kabel te installeren, zodat de Mobile Transporter en robotarm weer volledig gebruikt konden worden. Ook installeerden zij een reservepomp op een externe platform. Deze tweede ruimtewandeling duurde 6,5 uur.

Inmiddels kon de missie van de Discovery met een dag verlengd worden, omdat het tempo waarin de brandstofcellen van de shuttle waterstof en zuurstof verbruikten wat lager lag dan verwacht. Daardoor kon een derde ruimtewandeling aan het schema worden toegevoegd. Tijdens een 6,5 uur durend uitstapje op 12 juli demonstreerden Sellers en Fossum met succes enkele reparatietechnieken op proefmonsters van hitteschildmateriaal welke in het vrachtruim van de Discovery waren opgesteld.

Op 14 juli werd de MPLM Leonardo, nu volgeladen met afval en overbodige spullen, weer losgekoppeld van het ISS en terug in het vrachtruim van de Discovery geplaatst.

Op 15 juli, vond de ontkoppeling tussen de Discovery en het ISS plaats. De Discovery vloog nog een inspectierondje om het ISS, en verwijderde zich vervolgens tot op een veilige afstand.

Op 17 juli om 12:07 uur werden de twee baanmanoeuvreermotoren van de Discovery ontstoken om de snelheid met 92 meter per seconde te verminderen, voldoende om de shuttle in de dampkring te laten terugkeren. De landing vond plaats om 13:14 uur op de verharde baan van het Kennedy Space Center in Florida. Ongeveer 20 minuten voor de landing werd besloten om de baan vanaf de andere kant aan te vliegen omdat er op het oorspronkelijk geplande traject vlak voor de landingsbaan plotseling een onweersbui was ontstaan. Omdat de shuttle als een zweefvliegtuig landt (en het dus in een keer goed moest gaan), had men geen andere keus dan om de baan vanuit de alternatieve richting te benaderen. Ongeveer acht uur na de landing werd de Discovery al naar haar hangar overgebracht, waar ze nu gereed zal worden gemaakt voor missie STS-116 in december.

Kunstmanen en satellieten

Lancering MetOp-A uitgesteld
De lancering van de eerste van een drietal Europese meteorologische satellieten, MetOp-A, is op 17, 18 en 19 juli driemaal uitgesteld als gevolg van niet nader gespecificeerde problemen met de Soyuz-ST draagraket. Het is nog niet bekend wanneer een nieuwe lanceerpoging ondernomen kan worden.

Het zonnestelsel in

30 jaar na landing Viking-1
Op 20 juli was het precies dertig jaar geleden dat de eerste succesvolle zachte landing op Mars plaatsvond. De Amerikaanse Viking-1 landde toen in Chryse Planitia. Op 3 september 1976 maakte de Viking-2 ook een succesvolle landing in Utopia Planitia.
Opmerking: De Russische Mars-3 maakte al op 2 december 1971 al een zachte landing op Mars, maar had de pech midden in een zandstorm terecht te komen. Daardoor raakte de Mars-3 al binnen enkele seconden na de landing defect. Een semi-succesvolle landing dus.

Recente lanceringen

• 10 juli 2006 • 12:08 UT • Draagraket: GSLV • Lanceerplaats: Sriharikota, India
  Een van de opduwraketten ontwikkelt voldoende stuwkracht en de raket begint al binnen enkele seconden van de geplande koers af te wijken. Ongeveer een minuut na de lancering wordt de zelfvernietiging in werking gesteld en stort de raket en de satelliet in zee.
  • Insat-4C • Massa: 2168 kg • Volgnr.: Geen (mislukt)
    Indiase communicatiesatelliet welke in een geostationaire baan gebracht had moeten worden. De satelliet gaat verloren als de raket kort na de start explodeert.
• 12 juli 2006 • 14:53 UT • Draagraket: Dnepr • Lanceerplaats: Dombarovskiy
  • Genesis-1 • Massa: 1360 kg • Volgnr.: 2006-029A
    Amerikaanse commerciële technologische satelliet bedoeld om opblaasbare structuren voor toekomstige ruimtestations te testen. Genesis-1 is ontwikkeld en gebouwd door Bigelow Aerospace, en het ligt in de bedoeling dat in de toekomst ruimtehotels voor toeristen in een baan om de aarde gerealiseerd worden. De kunstmaan komt in een initiële baan tussen 555 en 561 km, inclinatie 64,5 graden.
• 21 juli 2006 • 04:20 UT • Draagraket: Molniya-M • Lanceerplaats: Plesetsk
  • Kosmos-2422 • Massa: ?? kg • Volgnr.: 2006-030A
    Russische militaire satelliet bedoeld voor het vroegtijdig detecteren van raketlanceringen. De kunstmaan komt in een sterk elliptische baan.