Bericht uit de ruimte – Nummer 101

Door mvdlistRuimtevaart

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

International Space Station, Atlantis STS-115, Progress M-56 en Soyuz TMA-9
Het ISS werd begin september bewoond door de Expeditie-13 bemanning, bestaande uit de Rus Pavel Vingradov, de Amerikaan Jeffrey Williams en de Duitser Thomas Reiter. Het ruimteschip Soyuz TMA-8 was aan de Zarya module gekoppeld, de Progress M-56 aan de achterzijde van de Zvezda module en de Progress M-57 aan de Pirs module.
September zou een van de drukste maanden worden in de geschiedenis van het bijna acht jaar oude ruimtestation. Zowel de Amerikaanse shuttle als de Russische Soyuz zouden het station aandoen, en eindelijk zou na een pauze van bijna vier jaar de assemblage weer worden opgepakt.

Door het tegenzittende weer en enkele technische problemen werd de Atlantis pas op 9 september gelanceerd. Aan boord van de space shuttle bevonden zich zes ruimtevaarders: commandant Brent Jett, piloot Chris Ferguson, Joe Tanner, Dan Burbank, Steve LacLean en Heidemarie Stefanyshyn-Piper. Deze keer functioneerde de isolatie van de externe brandstoftank uitstekend, en er waren geen noemenswaardige brokstukken losgekomen. Ook de inspectie op de tweede vluchtdag liet zien dat het hitteschild van de Atlantis in een goede conditie verkeerde.
Op 11 september om 10:48 uur koppelde de Atlantis aan het ISS. Al die middag werd de lading, de Truss-struktuur P3/P4, uit het vrachtruim van de shuttle gehaald en overhandigd aan de robotarm van het ISS. Gedurende de nacht bleef P3/P4 aan het uiteinde van de arm geparkeerd zodat de struktuur in thermisch evenwicht met haar omgeving kon komen. De dag erop, om 07:27 uur, werd de P3/P4 aan het P1 segment gekoppeld waarna alle koppelbouten gemotoriseerd aangetrokken werden, zodat een stevige verbinding ontstond. Direct daarna begonnen Tanner en Stefanyshyn-Piper vanuit de Quest luchtsluis hun eerste ruimtewandeling. Ze verbonden electrische en warmtehuishoudelijke systemen van P3/P4 met de rest van het station. Tijdens de tweede ruimtewandeling, op 13 september, maakten Burbank en MacLean het P3/P4 Truss verder gereed voor het ontplooien van de zonnepanelen, en verwijderden ze de lanceersteunen rondom de roterende scharnier tussen P3 en P4 (deze scharnier stelt de P4 zonnepanelen later in staat om de zon te volgen zonder dat de oriëntatie van het station moet worden aangepast).
De grote zonnepanelen werden tot ieders opluchting op 14 september zonder problemen ontplooid. Toen de twee zonnepanelen helemaal waren uitgevouwen, was de overspanning tussen de uiteinden 72 meter.
Op 15 september voerden Tanner en Stefayshyn-Piper de derde en laatste ruimtewandeling gedurende deze vlucht uit. Ze vervingen onder andere een S-Band antenne en ontplooiden de radiator op P4.
Met de hoofddoelen van de missie voltooid, ontkoppelde de Atlantis op 17 september. De landing werd met een dag uitgesteld in verband met slecht weer, en enkele inspecties van het hitteschild als voorzorg nadat een onbekend voorwerp nabij de shuttle waargenomen was. Op 21 september om 10:21 uur landde de Atlantis behouden op de verharde baan van het Kennedy Space Center.

Het onbemande vrachtschip Progress M-56 werd twee dagen na het vertrek van de Atlantis (19 september om 00:28 uur) losgekoppeld van het ISS. Twee omlopen later ontstak de Progress haar motoren en verbrandde in de dampkring boven de Grote Oceaan. Dit alles had te maken met het nieuwe bezoek voor het ISS.

Op 18 september was namelijk vanaf de basis Baykonur in Kazachstan de Soyuz TMA-9 vertrokken met aan boord de Rus Mikhail Tyurin, de Amerikaan Lopez-Alegria, en ’s werelds eerste ruimtetoeriste: de Amerikaanse-Iraanse Anousheh Ansari. Omdat de Atlantis nog niet geland was, waren er even twaalf mensen tegelijkertijd in de ruimte: drie in de Soyuz, zes aan boord van de Atlantis en de drie bewoners in het ISS. Op 19 september waren de drie ruimtevaartuigen voldoende bij elkaar zodat de drie bemanningen tegelijkertijd via de radio met elkaar konden spreken.
Op 20 september om 05:21 uur koppelde de Soyuz TMA-9 aan de Zvezda module van het ISS. Tyurin en Lopez-Alegria zullen samen met Thomas Reiter de Expeditie-14 bemanning vormen, terwijl Vingradov en Williams op 28 september samen met Ansari naar de aarde zullen terugkeren.

Het zonnestelsel in

Mars Reconnaissance Orbiter
De Amerikaanse Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) heeft op 11 september haar uiteindelijke observatiebaan rondom Mars bereikt. Nadat de sonde in april in een baan rond de rode planeet was gebracht, is zij 426 maal door de bovenste lagen van de dampkring gevolgen om af te remmen, waardoor het hoogste punt van de omloopbaan steeds lager kwam te liggen. MRO bevindt zich nu in een baan die over de polen van Mars loopt, waarbij de afstand tot de planeet varieert tussen 250 km en 316 km.
NASA is tevens van plan om de twee andere Marssondes in een baan rond de planeet, de Mars Global Surveyor en de Mars Odyssey, nog minimaal twee jaar te blijven gebruiken.

Cassini
De Cassini sonde heeft een uiterste diffuse ring rond Saturnus ontdekt. De nieuwe ring ligt buiten de heldere hoofdringen en valt samen met de banen van de manen Janus en Epimetheus. Wetenschappers vermoeden dat het materiaal in de nieuw ontdekte ring aangevoerd wordt ten gevolgde van inslagen op Janus en Epimetheus. Cassini kon de ring op 24 september waarnemen toen de sonde door de schaduw van Saturnus vloog, en de ringen vanuit de zichtpunt van Cassini aan de achterzijde door de zon werden beschenen.

New Horizons
Op 4 september heeft New Horizons, op weg naar de dwergplaneet Pluto, haar eerste foto van de planeet Jupiter genomen. Hoewel New Horizons zich toen nog 291 miljoen kilometer van Jupiter bevond, waren de wolkenbanden in de enorme dampkring van de grootste planeet van ons zonnestelsel duidelijk te onderscheiden. Op 28 februari 2007 zal New Horizons Jupiter passeren, waarna in 2015 Pluto bereikt zal worden.

Recente lanceringen

  • 9 september 2006 • 07:00 UT • Draagraket: Lange Mars-2C • Lanceerplaats: Jiuquan, China
    • SJ-8 • Massa: 3000 kg • Volgnr.: 2006-035A
      Chinese satelliet ten behoeve van micro-zwaartekrachtexperimenten en aardobservatie. De kunstmaan komt in een baan tussen 177 en 445 km, inclinatie 63 graden.
      Op 24 september keerde de capsule terug naar de aarde en maakte om 02:43 uur een behouden landing in de provincie Sichuan.
  • 9 september 2006 • 15:15 UT • Draagraket: Space Shuttle • Lanceerplaats: Kennedy Space Center, Florida
    • Atlantis STS-115 • Massa: 122.400 kg • Volgnr.: 2006-036A
      Amerikaanse bemande ruimtevlucht met zes ruimtevaarders.
    • P3/P4 Truss • Massa: 15.824 kg • Volgnr.: Geen
      Module met zonnepanelen voor het ISS.
  • 11 september 2006 • 04:35 UT • Draagraket: H-2A • Lanceerplaats: Tanegashima, Japan
    • IGS Optical-2 • Massa: 850 kg • Volgnr.: 2006-037A
      Japanse spionagesatelliet, welke in een baan tussen 460 en 484 km, inclinatie 97,2 graden, geplaatst wordt. De kunstmaan wordt onder andere gebruikt om Noord-Korea in de gaten te houden.
  • 12 september 2006 • 16:02 UT • Draagraket: Lange Mars-3A • Lanceerplaats: Xichang, China
    • Zhongxing-22A • Massa: 2300 kg • Volgnr.: 2006-038A
      Chinese militaire communicatiesatelliet welke in een geostationaire positie op 98 graden oosterlengte geplaatst zal worden.
  • 14 september 2006 • 13:41 UT • Draagraket: Soyuz-U • Lanceerplaats: Baykonur, Kazachstan
    • Kosmos-2423 • Massa: 6750 kg • Volgnr.: 2006-039A
      Russische militaire aardobservatiesatelliet. De kunstmaan komt in een baan tussen 170 en 317 km, inclinatie 64,9 graden.
  • 18 september 2006 • 04:08 UT • Draagraket: Soyuz-FG • Lanceerplaats: Baykonur, Kazachstan
    • Soyuz TMA-9 • Massa: 7250 kg • Volgnr.: 2006-040A
      Russische bemande ruimtevlucht met drie ruimtevaarders.
  • 22 september 2006 • 21:36 UT • Draagraket: M-5 • Lanceerplaats: Uchinoura, Japan
    Laatste lancering van een M-5 raket.

    • Hinode • Massa: 870 kg • Volgnr.: 2006-041A
      Japans-Amerikaanse astronomische satelliet met een optische en röntgentelescoop aan boord. De kunstmaan komt in een zonsynchrone baan op 597 km.
    • HIT-SAT • Massa: 1 kg • Volgnr.: 2006-041B
      Japanse technologische satelliet.
    • SSSAT • Massa: 1 kg • Volgnr.: 2006-041C
      Japanse technologische satelliet om een zonnezeil te demonstreren.
  • 25 september 2006 • 18:50 UT • Draagraket: Delta-2 • Lanceerplaats: Cape Canaveral, Florida
    • Navstar GPS-58 • Massa: 2025 kg • Volgnr.: 2006-042A
      Amerikaanse navigatiesatelliet. De kunstmaan komt in een cirkelvormige baan op 20.200 km met een inclinatie van 55 graden.