Bericht uit de ruimte – Nummer 87

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

International Space Station
Het International Space Station wordt momenteel bewoond door de Expeditie-12 bemanning, bestaande uit de Amerikaan William McArthur en de Rus Valery Tokarev. Het ruimteschip Soyuz TMA-7 is aan de Zarya module gekoppeld en de Progress M-54 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule.
De Progress M-55 arriveerde op 23 december om 19:46 uur bij het ruimtestation. Omdat de achterste koppelpoort van de Zvezda nog steeds bezet was door de M-54, koppelde voor het eerst een Progress aan de Pirs module. Dit was tevens de eerste maal dat twee Progress ruimtevaartuigen tegelijkertijd aan het ISS gekoppeld waren. Naast de broodnodige voorraden en reserve-onderdelen, waren ook enkele Kerstcadeau’s voor McArthur en Tokarev meegestuurd, zoals DVD’s en CD’s.

Het zonnestelsel in

Meteoorinslag op de maan
Naar nu bekend is gemaakt, hebben astronomen van het Marshall Space Flight Center van NASA, op 7 november de inslag van een meteoor op de maan waargenomen. Uit de sterkte en de duur van de lichtflits schatten de wetenschappers dat het object ongeveer 15 centimeter in doorsnede was, en dat deze een krater van ongeveer drie meter heeft veroorzaakt net ten noordwesten van Mare Imbrium (Regenzee). Dit is na 1999 pas de tweede keer dat waarnemers op de aarde rechtstreeks een inslag op de maan hebben kunnen waarnemen.

Hubble ontdekt twee manen en twee ringen bij Uranus
De ruimtetelescoop Hubble heeft bij de planeet Uranus twee nieuwe maantjes ontdekt. Het totale aantal leden in de manenfamilie van Uranus staat nu op 27. Ook werden een tweetal nieuwe ringen ontdekt, die beide op een grotere afstand van de planeet gelegen zijn dan het bekende ringenstelsel. Omdat deze ringen zoveel lichtzwakker zijn dan de eerder gevonden ringen, zijn ze niet als zodanig herkend op foto’s genomen door de Voyager-2 toen deze Uranus in januari 1986 passeerde.

Kunstmanen en satellieten

GIOVE-A
Een Soyuz-FG met een Fregat als bovenste trap heeft op 28 december de eerste van een tweetal testsatellieten van het Europese navigatiesysteem Galileo gelanceerd. De Galileo In-Orbit Validation Element (GIOVE)-A, is ontwikkeld en gebouwd door ESA, maar het operationele Galileo netwerk is een project van de Europese Unie, en zal het Europese antwoord zijn op het Amerikaanse GPS en het Russische Glonass navigatiesysteem. In tegenstelling tot het militaire GPS en Glonass zal Galileo in civiele handen zijn. Galileo zal, als de 30 benodigde satellieten in 2010 gelanceerd zijn, voor consumentendoeleinden gratis beschikbaar gesteld worden.

Recente lanceringen

  • 21 december 2005 • 18:38 UT • Draagraket: Soyuz-U • Lanceerplaats: Baykonur
    • Progress M-55 • Massa: 7250 kg • Volgnr.: 2005-047A
      Onbemand vrachtschip met nieuwe voorraden voor het ruimtestation ISS. Dit is de twintigste keer dat de Russen een Progress naar het ruimtestation lanceren.
  • 21 december 2005 • 19:34 UT • Draagraket: Kosmos-3M • Lanceerplaats: Plesetsk
    • Gonets-D1M • Massa: 225 kg • Volgnr.: 2005-048A
      Russische civiele communicatiesatelliet. De kunstmaan wordt in een operationele baan tussen 1440 en 1450 km, inclinatie 82,5° gebracht.
    • Kosmos-2416 • Massa: 225 kg • Volgnr.: 2005-048B
      Russische militaire satelliet, die in dezelfde baan als de Gonets-D1M komt. Waarschijnlijk bedoeld voor communicatie.
  • 21 december 2005 • 22:33 UT • Draagraket: Ariane-5GS • Lanceerplaats: Kourou
    Vijfentwintigste lancering van een Ariane-5 raket.

    • Insat-4A • Massa: 3081 kg • Volgnr.: 2005-049A
      Indonische commerciële communicatiesatelliet, die uiteindelijk in een geostationaire positie op 83 graden oosterlengte gebracht wordt.
    • MSG-2 • Massa: 2034 kg • Volgnr.: 2005-049B
      Europese meteorologische kunstmaan. Tweede exemplaar van het type Meteosat Second Generation. Wordt uiteindelijk in een geostationaire positie op 0 graden oosterlengte gebracht.
  • 25 december 2005 • 05:07 UT • Draagraket: Proton-K • Lanceerplaats: Baykonur
    • Kosmos-2417 • Massa: 1480 kg • Volgnr.: 2005-050A
      Russische navigatiesatelliet, onderdeel van het Glonass-netwerk. De kunstmaan wordt in een operationele baan tussen 19200 en 19200 km, inclinatie 64,8° gebracht.
    • Kosmos-2418 • Massa: 1480 kg • Volgnr.: 2005-050B
      Russische navigatiesatelliet, onderdeel van het Glonass-netwerk. De kunstmaan wordt in een operationele baan tussen 19200 en 19200 km, inclinatie 64,8° gebracht.
    • Kosmos-2419 • Massa: 1480 kg • Volgnr.: 2005-050C
      Russische navigatiesatelliet, onderdeel van het Glonass-netwerk. De kunstmaan wordt in een operationele baan tussen 19200 en 19200 km, inclinatie 64,8° gebracht.
  • 28 december 2005 • 05:19 UT • Draagraket: Soyuz-FG/Fregat • Lanceerplaats: Baykonur
    • GIOVE-A • Massa: 602 kg • Volgnr.: 2005-051A
      Eerste van een tweetal testsatellieten van het in ontwikkeling zijnde Europese navigatiesysteem Galileo. De Fregat werd driemaal ontstoken om de GIOVE-A in een initiële baan tussen 23011 en 23258 km, inclinatie 56,05° te brengen.
  • 29 december 2005 • 02:28 UT • Draagraket: Proton-M/Breeze-M • Lanceerplaats: Baykonur
    • AMC-23 • Massa: 5035 kg • Volgnr.: 2005-052A
      Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet, die uiteindelijk in een geostationaire positie op 172 graden oosterlengte gebracht wordt.

Bericht uit de ruimte – Nummer 86

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

International Space Station
Het International Space Station wordt momenteel bewoond door de Expeditie-12 bemanning, bestaande uit de Amerikaan William McArthur en de Rus Valery Tokarev. Het ruimteschip Soyuz TMA-7 is aan de Zarya module gekoppeld en de Progress M-54 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule.
Het tweetal heeft de afgelopen periode zich onder andere bezig gehouden met het volladen van de Progress M-54 met afval. Russische vluchtleiders hebben voorgesteld dat de Progress niet zoals gepland op 20 december losgekoppeld wordt, maar nog enkele maanden met het station verbonden zal blijven. Dit geeft de bemanning namelijk meer ruimte om overbodige items op te slaan. Op 21 december zal de nieuwe Progress M-55 gelanceerd worden met verse voorraden voor het station. Als het Russische voorstel doorgaat, dan wordt de Progress M-55 aan de Pirs module gekoppeld in plaats van de vertrouwde aanlegplaats aan de achterkant van Zvezda woonmodule.

Discovery STS-121
Space shuttle managers hebben besloten een isolatiestrook te verwijderen van de externe brandstoftank die gebruikt zal worden voor de eerstvolgende shuttlelancering. Deze strook beschermd een kabel- en leidinggoot tegen aerodynamische schokgolven, maar uit analyse is gebleken dat er ook zonder deze strook veilig gevlogen kan worden. Tijdens de laatste lancering in juli 2005 brak er uit deze strook isolatiemateriaal een groot stuk, waardoor NASA genoodzaakt was wederom de shuttlevloot aan de grond te houden. Het is nog niet duidelijk of de geplande lancering in mei door de tankmodificatie gehaald kan worden, of dat deze moet worden uitgesteld naar juli.

Het zonnestelsel in

Hayabusa
De Japanse sonde Hayabusa heeft op 25 november een tweede landingspoging ondernomen op de planetoïde Itokawa (1998 SF36). Rond 22:07 uur kwam de sonde in contact met het oppervlak, en daarbij is waarschijnlijk wel wat oppervlaktemateriaal opgeschept. Daarvoor had een kogel afgeschoten moeten worden om een stofpluim te creëren, maar uit de post-landing analyse van de telemetrie bleek dat dat hoogstwaarschijnlijk niet gebeurd is.
Direct na de landing kwam Hayabusa flink in de problemen. Waarschijnlijk is door de aanraking met het oppervlak een lek ontstaan in het chemisch aandrijvingssysteem. Hierdoor is de sonde ongecontroleerd gaan tollen, wat het radiocontact met de aarde bemoeilijkt heeft. De vluchtleiders op aarde proberen langzamerhand weer volledige controle over Hayabusa te krijgen, maar door de vele tijd die hiermee gepaard gaat is het vertrekvenster begin december voor de terugreis gemist. De sonde had uiterlijk op woensdag 14 december haar ionenmotoren moeten starten om in juni 2007 weer op aarde te kunnen landen. Rond februari 2007 zal een tweede lanceervenster zich openen, waarna de sonde in 2010 naar de aarde zou kunnen terugkeren.

Recente lanceringen

In de periode sinds de vorige nieuwsbrief (21 november) hebben geen lanceringen plaatsgevonden.

Bericht uit de ruimte – Nummer 85

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

International Space Station
Het International Space Station wordt momenteel bewoond door de Expeditie-12 bemanning, bestaande uit de Amerikaan William McArthur en de Rus Valery Tokarev. Het ruimteschip Soyuz TMA-7 is aan de Zarya module gekoppeld en de Progress M-54 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule.
Op maandag 7 november maakten McArthur en Tokarev een 5 uur en 22 minuten durende ruimtewandeling. Voor dit uitstapje werd voor het eerst sinds april 2003 de Amerikaanse luchtsluis Quest gebruikt. Tijdens de ruimtewandeling installeerde het tweetal een nieuwe camera op het P1-Truss van de grote dwarsbalk, verwijderden een defecte elektronicadoos van de radiatormotor, en vervingen een defecte stroomonderbreker op het Mobile Transporter. Daarnaast werd een defect experiment waarmee elektrische lading rondom het station werd bestudeerd van de P6-Truss losgemaakt. Omdat het te groot was om mee naar binnen te nemen, werd het experiment eenvoudigweg in een baan om de aarde gebracht door het een klein zetje te geven.
Tokarev en McArthur gingen op 18 november aan boord van de Soyuz TMA-7 en maakten deze om 08:46 uur los van de Pirs module. Negentien minuten later koppelden zij de Soyuz weer aan het station, nu aan de radiale koppelpoort van de Zarya module. Hiermee was de Pirs module weer beschikbaar voor toekomstige ruimtewandelingen buiten het Russische segment.

Het zonnestelsel in

Venus Express
De Europese sonde Venus Express is op 9 november om 03:33 uur met een Russische Soyuz-FG/Fregat raket gelanceerd. De sonde en de bovenste rakettrap Fregat kwamen negen minuten na de start in een cirkelvormige parkeerbaan op 190 km hoogte. Omstreeks 04:53 uur werd de motor van de Fregat weer ontstoken, nu om de combinatie te versnellen totdat de ontsnappingssnelheid werd bereikt. Om 05:11 uur werd de Venus Express van de Fregat losgemaakt, waarna de sonde haar zonnepanelen en antennes ontplooide. Op 11 april 2006 moet de sonde zichzelf in een baan rond Venus brengen. De Venus Express is de eerste missie naar de gelijknamige planeet sinds de VS in 1989 de Magellan gelanceerden.

Hayabusa
De Japanse sonde Hayabusa naderde op 12 november de planetoïde Itokawa (1998 SF36) tot op 60 meter. Dit was een test voor een passage waarbij Hayabusa vlak langs het oppervlak moet scheren om zo wat bodemmateriaal te verzamelen. Terwijl de sonde een afstand van ongeveer 60 meter tot de planetoïde behield, werd het kleine landertje Minerva losgelaten welke naar het oppervlak moest vallen. Helaas bewoog Hayabusa zich op het moment van loskoppelen zich net van Itokawa af, zodat Minerva een van de platenoïde af gerichte snelheid meekreeg. Door het zwakke zwaartekrachtsveld kwam het landertje vervolgens in een eigen baan om de zon terecht. Minerva had zich al springend over het oppervlak moeten verplaatsen zodat op verschillende lokaties onderzoek verricht had kunnen worden.
In de nacht van 19 op 20 november werd de eerste poging ondernomen om oppervlaktemateriaal te verzamelen. Hayabusa naderde de planetoïde tot 60 meter waarna een landingsbaken werd afgeworpen. De sonde vervolgde haar afdaling totdat op ongeveer tien meter een probleem optrad waardoor de sonde in een zogenaamde ‘veilige modus’ ging, en zich volgens een automatisch programma naar een veilige positie op 100 km afstand bracht.
Er zal nog een tweede landingspoging ondernomen worden voordat Hayabusa begin december moet vertrekken voor de terugreis naar de aarde.

Recente lanceringen

  • 2005 November 8 • 14:07 UT • Lanceerplaats: Odyssee Platform (Grote Oceaan) • Draagraket: Zenit-3SL
    • Inmarsat 4-F2Massa: 5958 kg • Volgnr.: 2005-044A
      Maritieme communicatiesatelliet.
  • 2005 November 9 • 03:33 UT • Lanceerplaats: Baykonur • Draagraket: Soyuz-FG/Fregat
    • Venus ExpressMassa: 1270 kg • Volgnr.: 2005-045A
      Europese wetenschappelijke sonde die in een baan om de planeet Venus gebracht zal worden.
  • 2005 November 16 • 23:46 UT • Lanceerplaats: Kourou • Draagraket: Ariane-5ECA
    • Spaceway-2Massa: 6116 kg • Volgnr.: 2005-046A
      Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet.
    • Telkom-2Massa: 1975 kg • Volgnr.: 2005-046B
      Indonesische commerciële communicatiesatelliet.

Bericht uit de ruimte – Nummer 84

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

International Space Station
Het International Space Station wordt momenteel bewoond door de Expeditie-12 bemanning, bestaande uit de Amerikaan William McArthur en de Rus Valery Tokarev. Het ruimteschip Soyuz TMA-7 is aan de Pirs module gekoppeld en de Progress M-54 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule.
Op 2 november was het vijf jaar geleden dat de eerste vaste stambemanning aan boord van het station arriveerde.

Het zonnestelsel in

Lancering Venus Express op 9 november
De Europese sonde Venus Express zal op 9 november om 3:33 uur (04:33 uur Nederlandse tijd) gelanceerd worden. De lancering is uitgesteld van 26 oktober in verband met losgelaten isolatiemateriaal dat op de sonde was terecht was gekomen. Venus Express is de eerste Europese sonde naar de gelijknamige planeet.

Hubble ontdekt nieuwe manen Pluto
Op foto’s genomen door de ruimtetelescoop zijn twee nieuwe manen bij de planeet Pluto ontdekt. Al in 1978 was een maan ontdekt (Charon). Pluto zelf is in 1930 ontdekt, staat gemiddeld zes miljard kilometer van de zon, en is een van de grootste hemellichamen in de Kuipergordel. In januari 2006 zal de Amerikaanse sonde New Horizons naar deze verste planeet gelanceerd worden. Omstreeks 2015 zal de sonde dan de planeet passeren.

Kunstmanen en satellieten

Laatste Titan raket gelanceerd
Op 19 oktober kwam een einde aan een tijdperk toen de laatste Titan raket gelanceerd werd. De Titan-4B bracht vanaf de basis Vandenberg een geheime satelliet voor de Amerikaanse defensie in de ruimte. Waarschijnlijk handelt het hier om een spionagesatelliet.
De Titan raketten worden al bijna vijftig jaar gebruikt in het Amerikaanse ruimtevaartprogramma. Eind jaren vijftig werd de eerste Titan ontwikkeld als intercontinentale ballistische raket, waaruit later de Titan-2 werd ontwikkeld waarmee de Gemini capsules en andere satellieten werden gelanceerd. Latere versies beschikten over extra bovenste trappen en zelfs grote opduwraketten zoals de Titan-4A en -4B. Hiermee was Titan de grootste onbemande raket die de Amerikanen tot hun beschikking hadden. De rol van de Titan-2 en -4B zal nu worden overgenomen door de Atlas-5 en Delta-4 die goedkoper en efficiënter zijn.

Negen satellietjes gelanceerd met een enkele raket
Maar liefst negen kunstmaantjes werden op 27 oktober met een enkele raket in de ruimte gebracht. Veel van deze kleine satellietjes zijn bedoeld voor specifieke technologische experimenten of toepassing en zijn veelal door instituten en universiteiten gebouwd. Iran bracht bij deze gelegenheid hun eerste kunstmaan in een baan om de aarde, terwijl ESA een door studenten gebouwde kunstmaan lanceerde, de SSETI-Express. De studenten hadden tijdens de ontwikkeling van SSETI-Express alleen via het internet contact met elkaar. De verschillende subsystemen werden naar ESTEC verstuurd waar de satelliet samengebouwd is. Helaas kreeg SSETI-Express een dag na de lancering te kampen met problemen in de energievoorziening en sindsdien is er geen contact meer mee geweest.

Recente lanceringen

  • 2005 Oktober 19 • 18:05 UT • Lanceerplaats: Vandenberg • Draagraket: Titan-4B
    • USA-186Massa: 20000? kg • Volgnr.: 2005-042A
      Amerikaanse militaire spionagesatelliet.
  • 2005 Oktober 27 • 06:52 UT • Lanceerplaats: Plesetsk • Draagraket: Kosmos-3M
    • Beijing-1Massa: 140 kg • Volgnr.: 2005-043A
      Russische aardobservatiesatelliet, bedoeld voor rampenondersteuning.
    • TopSatMassa: 108 kg • Volgnr.: 2005-043B
      Britse militaire aardobservatiesatelliet.
    • CubeSat XI-VMassa: 1 kg • Volgnr.: 2005-043C
      Japanse technologische satelliet.
    • Sinah-1Massa: 20 kg • Volgnr.: 2005-043D
      Iraanse technologische satelliet.
    • SSETI-ExpressMassa: 80 kg • Volgnr.: 2005-043E
      Europese door studenten gebouwde wetenschappelijke satelliet.
    • UWE-1Massa: 1 kg • Volgnr.: 2005-043F
      Duitse technologische satelliet.
    • Mozhayets-5Massa: 64 kg • Volgnr.: Bleef verbonden met de raket
      Russische satelliet voor radioamateurs.
    • NCube-2Massa: 1 kg • Volgnr.: Verbonden met bovenste rakettrap
      Noorse technologische satelliet.
    • Rubin-5Massa: ?? kg • Volgnr.: Verbonden met bovenste rakettrap
      Duitse wetenschappelijke satelliet voor micro-meteoridenonderzoek.

Bericht uit de ruimte – Nummer 83

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

Shenzhou-6
De tweede bemande Chinese ruimtevlucht begon op 12 oktober om 01:00 uur. Aan boord van de Shenzhou-6 bevonden zich twee ruimtevaarders: Fei Junlong en Nie Haishen. Voor de lancering werd de CZ-2F raket gebruikt die het ruimtevaartuig negen minuten na de start in een omloopbaan om de aarde plaatste. De lancering vond plaats vanaf de basis Jiuquan in de provincie Gansu in het noordwesten van China. Doel van de missie was om alle systemen van de Shenzhou gedegen te testen. De twee ruimtevaarders gingen ook de baanmodule binnen waar ze meer leefruimte hadden en diverse experimenten uitvoerden.
Op 16 oktober werd de baanmodule afgestoten (deze blijft achter in de omloopbaan) en werden de motoren ontstoken om de landingscapsule af te remmen, waarna ook de module met de motoren en zonnepanelen werd afgeworpen. De capsule van de Shenzhou-6 maakte om 20:33 uur een behouden parachutelanding in Binnen-Mongolië; slechts vier kilometer verwijderd van de plaats waar in 2003 de Shenzhou-5 met China’s eerste ruimtevaarder Yang Liwei landde.

International Space Station
De Soyuz TMA-6 is op 11 oktober met de Rus Krikalyov, de Amerikaan Phillips en de Amerikaanse ruimtetoerist Olsen veilig naar de aarde teruggekeerd. De capsule maakte een behouden landing in Kazachstan.
Het International Space Station is nu bewoond door de Expeditie-12 bemanning, bestaande uit de Amerikaan William McArthur en de Rus Valery Tokarev. Het ruimteschip Soyuz TMA-7 is aan de Pirs module gekoppeld en de Progress M-54 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule.
Op 19 oktober mislukte een poging om de baan van het ISS te verhogen. De motoren van de aangekoppelde Progress M-54 sloegen af voordat de vereiste brandduur bereikt was. De Russische vluchtleiding onderzoekt het probleem nog, alvorens te besluiten of een nieuwe poging ondernomen zal worden. De bedoeling was de baan van het station aan te passen zodat deze makkelijker te bereiken is voor een nog te lanceren nieuwe Progress.

Kunstmanen en satellieten

Cryosat
De lancering van de ESA kunstmaan Cryosat is op 8 oktober mislukt door een mankement aan de Rokot draagraket. De tweede trap bleef door een ontbrekend computercommando te lang werken waardoor de derde trap en de kunstmaan in een sterk elliptische baan om de aarde kwamen. Het perigeum van deze baan lag zo laag dat de kunstmaan na bijna een omloop volbracht te hebben in de atmosfeer verbrandde. De resten kwamen in de zee ten noorden van Groenland terecht.
Cryosat had met behulp van een radarinstrument de (verandering van) dikte van de ijskappen op de polen moeten gaan meten, zodat wetenschappers meer inzicht zouden krijgen in de klimaatveranderingen en de mechanismen die daaraan ten grondslag liggen. Cryosat was de eerste satelliet van ESA’s Earth Explorer programma. De volgende missie, GOCE, gaat het zwaartekrachtsveld van de aarde nauwkeurig in kaart brengen, en zal in augustus 2006 ook met een Rokot raket gelanceerd worden.

Recente lanceringen

  • 2005 Oktober 8 • 15:02 UT • Lanceerplaats: Plesetsk • Draagraket: Rokot
    • CryosatMassa: 717 kg • Volgnr.: Mislukt
      Europese wetenschappelijke satelliet bedoeld om de ijskappen van de aarde te bestuderen. De satelliet bereikt geen baan om de aarde door een technisch probleem met de draagraket.
  • 2005 Oktober 12 • 01:00 UT • Lanceerplaats: Jiuquan • Draagraket: CZ-2F
    • Shenzhou-6Massa: 7800 kg • Volgnr.: 2005-040A
      Chinese bemande ruimtevlucht met twee ruimtevaarders aan boord. Na een vlucht van bijna 5 dagen landt de capsule behouden in Binnen-Mongolië.
  • 2005 October 13 • 22:32 UT • Lanceerplaats: Kourou • Draagraket: Ariane-5GS
    • Syracuse-3AMassa: 3725 kg • Volgnr.: 2005-041A
      Franse militaire communicatiesatelliet. De kunstmaan komt uiteindelijk in een geostationaire positie op 47 graden oosterlengte.
    • Galaxy-15Massa: 2033 kg • Volgnr.: 2005-041B
      Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet. De kunstmaan komt uiteindelijk in een geostationaire positie op 133 graden westerlengte.

Bericht uit de ruimte – Nummer 82

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

International Space Station
Eind september werd het International Space Station bewoond door de Expeditie-11 bemanning, bestaande uit de Rus Sergey Krikalyov en de Amerikaan John Phillips. Het ruimteschip Soyuz TMA-6 was aan de Zarya module gekoppeld en de Progress M-54 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule. Na een lange periode waarin de bemanning afhankelijk was van zuurstof producerende kaarsen, is sinds de tweede helft van september de zuurstofgenerator Elektron weer operationeel. Op 30 september bevond het station zich in een baan tussen 347,5 en 349,9 km boven het aardoppervlak. De hoek met de evenaar bedroeg 51,6 graden en eens in de 91,5 minuten werd deze baan doorlopen.
De nieuwe stambemanning, Expeditie-12 bestaande uit de Amerikaan William McArthur en de Rus Valery Tokarev, werd op 1 oktober in de Soyuz TMA-7 gelanceerd. Aan boord van de Soyuz was ook ’s werelds derde ruimtetoerist Gregory Olsen, die 17 miljoen euro had betaald aan de Russen voor zijn reis. In tegenstelling tot de twee eerdere toeristen zal Olsen, die directeur is van een bedrijf dat geavanceerde optische apparatuur ontwikkelt en vervaardigt, aan boord van het ISS ook enkele daaraan gerelateerde experimenten uitvoeren.
Op 3 oktober om 05:27 uur koppelde de Soyuz TMA-7 via de automatische piloot aan de Pirs module van het ISS, waarna de twee bemanningen een gezamenlijk programma van acht dagen begonnen. Op 11 oktober zullen Krikalyov, Phillips samen met Olsen aan boord van de Soyuz TMA-6 naar de aarde terugkeren.

Discovery STS-121
NASA heeft bekend gemaakt dat eerstvolgende shuttlevlucht officieel is uitgesteld van maart 2006 tot op zijn vroegst mei 2006.

Amerikaanse Maanplannen
Op 19 september heeft NASA de details bekend gemaakt van haar plannen om weer ruimtevaarders richting de maan te sturen. In 2018 moeten Amerikaanse astronauten weer voet op de maan zetten. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een grotere variant van de Apollo capsule en een nieuwe zware draagraket afgeleid van shuttlecomponenten, wat door de NASA directeur omschreven werd als “Apollo op steroïden.”

Shenzhou-6
De tweede bemande Chinese ruimtevlucht zal waarschijnlijk midden oktober van start gaan. De 13de oktober wordt in de Chinese media genoemd als waarschijnlijke lanceerdatum.

Kunstmanen en satellieten

48 jaar na Sputnik-1
Op 4 oktober was het precies 48 jaar geleden dat de Sovjet-Unie ’s werelds eerste kunstmaan lanceerde.

Het zonnestelsel in

Mars Express
ESA heeft op 23 september bekend gemaakt dat de missie van de succesvolle Mars Express, die zich sinds eind 2003 in een baan rond de rode planeet bevindt, met 23 maanden verlengd is (ongeveer een Marsjaar). De sonde zal nu tot november 2007 de planeet Mars observeren.

Recente lanceringen

  • 2005 September 23 • 02:24 UT • Lanceerplaats: Vandenberg • Draagraket: Minotaur
    • STP-R1Massa: ?? kg • Volgnr.: 2005-037A
      Amerikaanse militaire satelliet met experimentele sensors om het ruimtemilieu te bestuderen. De kunstmaan is in een zon-synchrone baan om de aarde gebracht.
  • 2005 September 26 • 03:37 UT • Lanceerplaats: Cape Canaveral • Draagraket: Delta-2
    • Navstar GPS 2R-M1Massa: 2032 kg • Volgnr.: 2005-038A
      Amerikaanse militaire navigatiesatelliet ten behoeve van het GPS netwerk. Dit is het eerste exemplaar dat twee nieuwe militaire en een civiel navigatiesignaal ter beschikking stelt aan de gebruikers, waarmee de nauwkeurigheid van GPS verbeterd wordt.
  • 2005 October 1 • 03:54 UT • Lanceerplaats: Baykonur • Draagraket: Soyuz-FG
    • Soyuz TMA-7Massa: 7250 kg • Volgnr.: 2005-039A
      Russische bemande ruimtevlucht met drie ruimtevaarders aan boord. Twee dagen later koppelt de Soyuz aan het International Space Station.