Categorie: Ruimtevaart

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt sinds 17 april bewoond door de Expeditie-11, bestaande uit de Rus Sergey Krikalyov en de Amerikaan John Phillips. Het ruimteschip Soyuz TMA-6 is aan de Pirs module gekoppeld en de Progress M-52 aan de achterzijde van de Zvezda module.

Op 26 mei was de space shuttle Discovery al teruggebracht naar het Vehicle Assembly Building. Daar werd de shuttle op 3 juni losgemaakt van haar orginele externe tank en opduwraketten, waarna de Discovery op 9 juni aan de nieuwe combinatie van tank en opduwraketten werd bevestigd. Deze nieuwe tank, oorspronkelijk bedoeld voor shuttlemissie STS-121, beschikt over een extra verwarmingselement waardoor de kans op ijsvorming verminderd wordt. Op 15 juni werd de Discovery weer naar het lanceerplatform 39B gebracht door een van de crawler-transporteurs. De lancering van de Discovery voor missie STS-114, de eerste sinds het ongeluk met de Columbia, staat voorlopig gepland voor woensdag 13 juli om 19:51 uur.

Kunstmanen en satellieten

De Foton M-2 is op 31 mei gelanceerd. Deze satellieten zijn een gemodificeerde versie van de Vostok en Zenit capsules en hebben een bolvormige capsule welke na de vlucht naar de aarde terugkeert. In de capsule zitten Russische en Europese experimenten. Dit is de eerste vlucht van een Foton vanaf de basis Baykonur (eerdere vluchten vertrokken vanaf Plesetsk). Op 16 juni zal Foton M-2 naar de aarde terugkeren.
De eerste Foton M lancering in oktober 2002 mislukte toen de draagraket enkele seconden na lancering terugviel op het platform en explodeerde waarbij brokstukken in de omgeving vielen, waarbij een dodelijk slachtoffer viel.

Het zonnestelsel in

Het Marswagentje Opportunity is weer aan de rol. Nadat de rover op 26 april in een zandduin was vast komen te zitten, slaagden vluchtleiders er begin juni in om het wagentje uit haar benarde positie te manoeuvreren. Op 4 juni stonden alle zes de wielen weer bovenop het zand.

Cassini bereikte op 8 juni haar kortste afstand tot Saturnus gedurende deze omloop om de planeet. Het periapsis werd om 10:37 uur bereikt op een afstand van 156.400 km van het middelpunt van de planeet. Tijdens deze vlucht dicht langs de planeet werden de manen Calypso en Pallene op ruime afstand gepasseerd.

Recente lanceringen

• 2005 Mei 31 • 12:00 UT • Lanceerplaats: Baykonur • Draagraket: Soyuz-U
  • Foton M-2 • Massa: 6410 kg • Volgnr.: 2005-020A
    Russisch-Europese wetenschappelijke satelliet, bedoeld voor het uitvoeren van micro-zwaartekrachtsexperimenten. De kunstmaan komt in een initiële baan tussen 262 en 304 km met inclinatie 63 graden. Op 16 juni zal Foton M-2 naar de aarde terugkeren.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt sinds 17 april bewoond door de Expeditie-11, bestaande uit de Rus Sergey Krikalyov en de Amerikaan John Phillips. Het ruimteschip Soyuz TMA-6 is aan de Pirs module gekoppeld en de Progress M-52 zit vast aan de achterzijde van de Zvezda module.
De oude Expeditie-10 leden Leroy Chiao en Salizhan Sharipov zijn samen met de bezoekende Italiaan Roberto Vittori op 24 april aan boord van de Soyuz TMA-5 naar de aarde teruggekeerd.

Op 20 mei werd de externe brandstoftank van de shuttle Discovery bij wijze van test voor de tweede maal gevuld met cryogene waterstof en zuurstof. Deze test werd uitgevoerd naar aanleiding van enkele problemen die tijdens de eerste test op 14 april opgemerkt waren. Daardoor was al besloten de lancering van de Discovery STS-114 uit te stellen tot op zijn vroegst 13 juli.
Op 26 mei werd de Discovery teruggebracht naar het Vehicle Assembly Building, alwaar het zal worden gemonteerd aan de tank en de opduwraketten die oorspronkelijk bedoeld waren voor missie STS-121. De tank van missie STS-121 heeft al extra verwarmingselementen waarmee ijsvorming op de tank beter voorkomen kan worden.

Kunstmanen en satellieten

Op 24 april was het 15 jaar geleden dat de Hubble ruimtetelescoop gelanceerd werd.

Het zonnestelsel in

Het Amerikaanse Marswagentje Opportunity is op 26 april in een zandduin vast komen te zitten. Door het losse zand slippen de wielen zodat het wagentje niet verder kan rijden. Vluchtleiders op aarde hebben al diverse pogingen gedaan om Opportunity weer op weg te helpen.

Recente lanceringen

• 2005 Apr 26 • 07:31 UT • Lanceerplaats: Odyssee Platform (Grote Oceaan) • Draagraket: Zenit-3SL
  • Spaceway-1 • Massa: 6019 kg • Volgnr.: 2005-015A
    Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet, uiteindelijk in geostationaire baan op 103 graden westerlengte. De satelliet zal gebruikt worden voor het verzorgen van televisie-uitzendingen en multimediadiensten voor gebruikers in Noord-Amerika.
• 2005 Apr 30 • 00:50 UT • Lanceerplaats: Cape Canaveral • Draagraket: Titan-4B
  • USA-182 • Massa: 14500 kg • Volgnr.: 2005-016A
    Amerikaanse militaire satelliet, waarschijnlijk een radarverkenningssatelliet van het type Lacrosse. De kunstmaan komt in een baan tussen 712 en 718 km, inclinatie 57,0 graden.
• 2005 Mei 5 • 04:45 UT • Lanceerplaats: Sriharikota • Draagraket: PSLV
  • Cartosat • Massa: 1560 kg • Volgnr.: 2005-017A
    Indiase aardobservatiesatelliet met een grondresolutie van 2,5 meter. De kunstmaan komt in een baan tussen 609 en 646 km, inclinatie 97,9 graden.
  • HAMSAT • Massa: 43 kg • Volgnr.: 2005-017B
    Indiase kunstmaan ten behoeve van amateurradio. De kunstmaan komt in dezelfde baan als Cartosat.
• 2005 Mei 20 • 10:22 UT • Lanceerplaats: Vandenberg • Draagraket: Delta-2
  • NOAA-18 • Massa: 1419 kg • Volgnr.: 2005-018A
    Amerikaanse meteorologische satelliet. De kunstmaan komt in een baan tussen 741 en 741 km, inclinatie 98,7 graden. Na de lancering wordt de kunstmaan NOAA-N genoemd.
• 2005 Mei 22 • 17:59 UT • Lanceerplaats: Baykonur • Draagraket: Proton-M
  • DirecTV-8 • Massa: 3711 kg • Volgnr.: 2005-019A
    Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet, uiteindelijk in geostationaire baan op 101 graden westerlengte.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

Op 15 april om 00:46 uur werd vanaf de basis Baykonur in Kazachstan de Soyuz TMA-6 gelanceerd, met aan boord Rus Sergey Krikalyov, de Amerikaan John Phillips en de Italiaan Roberto Vittori. Negen minuten na de start kwam het ruimteschip in een baan om de aarde, en op 17 april om 02:20 uur vond de koppeling plaats met de Pirs module van het ruimtestation ISS. Enkele uren na de koppeling kon het drietal het ruimtestation binnen gaan, waar ze verwelkomd werden door de Amerikaan Leroy Chiao en de Rus Salizhan Sharipov, die al sinds 16 oktober 2004 aan boord van het ruimtestation verblijven. De vijf ruimtevaarders begonnen met het uitvoeren van een gezamenlijk programma dat tot 24 april zal duren als de oude Expeditie-10 bemanning samen met Vittori in de Soyuz TMA-5 terug naar de aarde zal keren.

Op woensdag 6 april werd de Amerikaanse space shuttle Discovery en haar twee opduwraketten en externe brandstoftank op het mobiele lanceerplatform naar lanceerplaats 39B gereden. Op 14 april werd de grote externe tank bij wijze van proef gevuld met vloeibare zuurstof en waterstof om na te gaan hoe het verbeterde isolatiemateriaal zich hield bij lage temperaturen.

Kunstmanen en satellieten

De Amerikaanse DART (Demonstration of Autonomous Rendezvous Technology) werd op 15 april gelanceerd. De kunstmaan kwam om 17:36 uur in een cirkelvormige parkeerbaan op gemiddeld 545 km hoogte. DART is ontworpen om geheel autonoom, dus zonder tussenkomst van vluchtleiding op aarde, rendez-vous en formatievliegen met een andere satelliet tot stand te brengen. Hiertoe ontstak DART om 17:38 uur haar ingebouwde motor om het apogeum te verhogen tot 760 km. Vervolgens naderde DART op 16 april om 04:00 uur de in 1999 gelanceerde MUBLCOM satelliet tot op 100 meter. Op dat punt werden de verder geplande rendez-vous manoeuvres geannuleerd toen de computersoftware een tekort aan aandrijfgas voor de stuurraketjes detecteerde. De DART werd toen door de computer naar een veilige parkeerbaan gedirigeerd. Vluchtleiders zijn begonnen te telemetrie te analyseren om te achterhalen wat het tekort aan aandrijfgas veroorzaakt heeft.

Het zonnestelsel in

De Amerikaanse Marsrover Opportunity kampt sinds 12 april met een probleem met de stuurmotor van het rechtervoorwiel. Nadat Opportunity die dag 151 meter gereden had, bleek het wiel niet meer gedraaid te kunnen worden. Als de problemen met de stuurinrichting niet opgelost kunnen worden, dan bestaat er ook nog de mogelijkheid op de rover op vijf wielen bochten te laten nemen. Op 16 april legde de Opportunity 30 meter af, nu alleen het rechtervoorwiel gebruikend op de rechte stukken.

Recente lanceringen

• 2005 Apr 11 • 13:35 UT • Lanceerplaats: Vandenberg • Draagraket: Minotaur
  • XSS-11 • Massa: 145 kg • Volgnr.: 2005-011A
    Amerikaanse militaire satelliet, met als doel rendez-vous en autonomietechnieken te testen. De satelliet is waarschijnlijk in een cirkelvormige baan op 800 km hoogte gekomen, onder een hoek van 99 granden ten opzichte van de equator.
• 2005 Apr 12 • 12:00 UT • Lanceerplaats: Xichang • Draagraket: Lange Mars-3B
  • Apstar-6 • Massa: 4635 kg • Volgnr.: 2005-012A
    Commerciële communicatiesatelliet, geopereerd door de APT Satellite Co. te Hong Kong. De kunstmaan zal uiteindelijk in een geostationaire positie op 134 graden oosterlengte gebracht worden.
• 2005 Apr 15 • 00:46 UT • Lanceerplaats: Baykonur • Draagraket: Soyuz-FG
  • Soyuz TMA-6 • Massa: 7250 kg • Volgnr.: 2005-013A
    Russische bemande ruimtevlucht met aan boord de Rus Sergey Krikalyov, de Amerikaan John Phillips en de Italiaan Roberto Vittori. Koppelt op 17 april aan de Pirs module van het ruimtestation ISS.
• 2005 Apr 15 • 17:26 UT • Lanceerplaats: Vandenberg • Draagraket: Pegasus-XL
  • DART • Massa: 360 kg • Volgnr.: 2005-014A
    Amerikaanse technologische satelliet, bedoeld om autonome rendez-voustechnieken te demonstreren. De kunstmaan komt in een initiële omloopbaan op 545 km hoogte.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

De Amerikaan Leroy Chiao en de Rus Salizhan Sharipov, die samen de Expeditie-10 bemanning vormen, verblijven sinds 16 oktober 2004 aan boord van het ruimtestation ISS. Het ruimteschip Soyuz TMA-5 is aan de Zarya module gekoppeld en de Progress M-52 zit vast aan de achterzijde van de Zvezda module.
Op maandag 28 februari maakten Chiao en Sharipov hun tweede ruimtewandeling gedurende hun verblijf in het ruimtestation. Hierbij gebruikten ze de Russische pakken en de luchtsluis Pirs. Het tweetal installeerde extra antennes en een GPS-ontvanger op de Zvezda module, welke vanaf 2006 tijdens het rendez-vous en de koppeling met het Europese vrachtschip ATV gebruikt zullen worden. Ook werd een kleine, 5 kg zware satelliet uitgezet tijdens de ruimtewandeling. Dat gebeurde door het kunstmaantje simpelweg een klein duwtje te geven zodat het zich van het station verwijderde. De ruimtewandeling duurde met 4,5 uur ongeveer een uur korter dan gepland.
Ongeveer vijf minuten nadat de ruimtewandelaars de luchtsluis weer waren binnengegaan, genereerde een van de nog twee functionerende gyroscopen ongewoon hoge trillingen. Technici op aarde zijn bezig het probleem te analyseren. Mocht de gyroscoop geheel uitvallen dan zou dat betekenen dat er nog maar een werkende gyroscoop over zal zijn en dat is te weinig om het station te kunnen oriënteren. Het ISS zal dan nog de Russische stuurraketten kunnen gebruiken om de stand te kunnen regelen.

De space shuttle Discovery is op 29 maart van haar hangar overgebracht naar het Vehicle Assembly Building, alwaar het op 30 en 31 maart tegen de grote brandstoftank en de twee opduwraketten gemonteerd werd. Op dinsdag 5 april zal de volledige shuttlecombinatie op haar mobiele platform naar lanceerplaats 39B gereden worden. De lancering van de Discovery voor missie STS-114 is momenteel voorzien voor 15 mei.

Het zonnestelsel in

NASA heeft bekend gemaakt dat het belangrijkste instrument aan boord van de komeetsonde Deep Impact, een telescoop waarmee op 4 juli 2005 de inslag van een projectiel op de komeet 9P/Tempel waargenomen moet worden, niet optimaal scherp gesteld kan worden. Vluchtleiders hebben dit probleem pas geïdentificeerd toen het instrument na de lancering werd getest. Hierdoor zullen de te maken beelden minder scherp zijn dan oorspronkelijk bedoeld was. Toch gaat NASA ervan uit dat de missie nog voldoende wetenschappelijke resultaten zal opleveren.

De Amerikaanse Saturnusverkenner Cassini heeft op 31 maart voor de vierde maal de maan Titan gepasseerd. De kortste afstand bedroeg ditmaal 2400 km.

Recente lanceringen

• 2005 Mrt 29 • 21:31 UT • Lanceerplaats: Baykonur • Draagraket: Proton-K
  • Express AM-02 • Massa: 2600 kg • Volgnr.: 2005-010A
    Russische communicatiesatelliet, uiteindelijk in geostationaire baan op 80 graden oosterlengte. De satelliet zal gebruikt worden door zowel Russische overheids- als commerciële gebruikers in Azië.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

De Amerikaan Leroy Chiao en de Rus Salizhan Sharipov, die samen de Expeditie-10 bemanning vormen, verblijven sinds 16 oktober 2004 aan boord van het ruimtestation ISS. Het ruimteschip Soyuz TMA-5 is aan de Zarya module gekoppeld.
Op 2 maart om 20:10 uur koppelde de onbemande Progress M-52 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda module. Naast de normale voorraden zoals brandstof, zuurstof, water, levensmiddelen, bracht de capsule onder andere ook een nieuwe warmtewisselaar naar het station. Hiermee werd de luchtsluis Quest gerepareerd zodat deze later dit jaar weer gebruikt kan worden voor ruimtewandelingen. Verder werden speciale camera’s en lenzen aangevoerd waarmee in mei het hitteschild van de naderende shuttle Discovery geïnspecteerd kan worden.
Een van de vier gyroscopen, die de standregeling van het station verzorgen, is op woensdag 16 maart uitgevallen. Wederom lag de oorzaak in eenzelfde stuk elektronica welke vorig jaar ook al defect raakte. Omdat er al in juni 2002 een gyroscoop defect was geraakt, beschikt het station momenteel dus maar over twee werkende gyroscopen. NASA meldde dat het falen geen invloed zal hebben op het verloop van het bezoek van de shuttle Discovery.

De oude Progress M-51 heeft op 9 maart haar omloopbaan verlaten en is vervolgens in de dampkring verbrand. Vluchtleiders hadden na de ontkoppeling van de Progress op 27 februari nog enkele technische experimenten met het toestel uitgevoerd alvorens het definitief af te danken.

Het zonnestelsel in

De in maart 2004 gelanceerde Europese komeetverkenner Rosetta passeerde op 4 maart voor de eerste maal de aarde. De dichtste nadering vond plaats om 22:09 uur op 1954 km boven de Grote Oceaan ten westen van Mexico. Als oefening werden tijdens de passage de instrumenten van Rosetta gebruikt om de aarde en de maan te observeren. Door diverse passages van de aarde en Mars kan Rosetta in 2014 de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko bereiken.

Recente lanceringen

• 2005 Mrt 11 • 21:42 UT • Lanceerplaats: Cape Canaveral • Draagraket: Atlas-5
  • Inmarsat 4-F1 • Massa: 5959 kg • Volgnr.: 2005-009A
    Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet, uiteindelijk in geostationaire baan op 65 graden oosterlengte. De satelliet zal gebruikt worden voor het verzorgen van communicatie en multimediadiensten voor mobiele gebruikers.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

De Amerikaan Leroy Chiao en de Rus Salizhan Sharipov, die samen de Expeditie-10 bemanning vormen, verblijven sinds 16 oktober 2004 aan boord van het ruimtestation ISS. Het ruimteschip Soyuz TMA-5 is aan de Zarya module gekoppeld en de Progress M-51 zit vast aan de achterzijde van de Zvezda module.
Op 16 februari om 00:22 uur werden de motoren van de aangekoppelde Progress M-51 gedurende 7 minuten en 37 seconden ontstoken, waardoor de baan van het ruimtestation met gemiddeld 3,3 kilometer verhoogd werd naar 360 kilometer boven het aardoppervlak.
Nadat Chiao en Sharipov de Progress M-51 hadden volgeladen met afval en overbodige spullen, werd het toestel op 27 februari om 16:06 uur losgekoppeld. De Progress M-51 zal tot 9 maart nog zelfstandig vliegen terwijl de Russische vluchtleiders nog enkele technische experimenten met het toestel uitvoeren. Pas daarna zal het toestel de atmosfeer in gedirigeerd worden.
Al op 28 februari werd nieuwe Progress M-52 gelanceerd, welke op 2 maart aan de achterste koppelpoort van de Zvezda module zal aankoppelen.

Kunstmanen en satellieten

De eerste experimenten aan boord van de derde Nederlandse kunstmaan, Sloshsat, zijn inmiddels uitgevoerd. Omdat sensoren op de vloeistoftank niet functioneren, is echter een gedeelte van de wetenschappelijke opbrengst verloren gegaan. De onderzoekers hebben het programma aangepast zodat een gedeelte van de gewenste gegevens toch verkregen kan worden.

Het zonnestelsel in

De Amerikaanse sonde Cassini heeft op 15 februari de grootste Saturnusmaan Titan op een afstand van 1.577 kilometer gepasseerd. Het radarinstrument van Cassini kon tijdens deze passage voor het eerst een grote krater, Circus Maximus genoemd, met een diameter van 440 kilometer in hoge resolutie waarnemen. Dit was de derde passage van Titan, en de eerste sinds op 14 januari de Europese Huygenssonde afdaalde naar het oppervlak.

Recente lanceringen

• 2005 Feb 26 • 09:25 UT • Lanceerplaats: Tanegashima • Draagraket: H-2A
  Dit is de eerste vlucht van een H-2A raket na de mislukte lancering op 29 november 2003.
  • MTSAT-1R • Massa: 3300 kg • Volgnr.: 2005-006A
    Japanse satelliet, die zowel voor meteorologie gebruikt zal worden alsmede het ondersteunen van de communicatie van het vliegverkeer. De kunstmaan zal uiteindelijk in geostationaire baan op 140 graden oosterlengte gebracht worden.
• 2005 Feb 28 • 19:09 UT • Lanceerplaats: Baykonur • Draagraket: Soyuz-U
  • Progress M-52 • Massa: 7250 kg • Volgnr.: 2005-007A
    Onbemand vrachtschip met nieuwe voorraden voor het ruimtestation ISS. Dit is de zeventiende keer dat de Russen een Progress naar het ruimtestation lanceren.
• 2005 Mrt 1 • 03:51 UT • Lanceerplaats: Odyssee Platform (Grote Oceaan) • Draagraket: Zenit-3SL
  • XM-3 • Massa: 4703 kg • Volgnr.: 2005-008A
    Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet, uiteindelijk in geostationaire baan op 85 graden westerlengte. De satelliet zal gebruikt worden voor het verzorgen van radio-uitzendingen voor gebruikers in de Verenigde Staten.