Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

International Space Station
Het International Space Station wordt momenteel bewoond door de Expeditie-12 bemanning, bestaande uit de Amerikaan William McArthur en de Rus Valery Tokarev. Het ruimteschip Soyuz TMA-7 is aan de Zarya module gekoppeld, de Progress M-54 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule en de Progress M-55 aan de Pirs module.
Op 3 februari maakten McArthur en Tokarev vanuit de Pirs luchtsluis een ruimtewandeling. Een van hun taken was een overbodig geworden Orlan-M ruimtepak uit te zetten. Dit lege ruimtepak was bij wijze van experiment uitgerust met amateurradio-apparatuur. Dit minisatellietje kreeg de naam RadioSkaf mee. Verder verrichtte het tweetal nog enkele onderhoudswerkzaamheden. Zo werd de buitenzijde van Zvezda fotografisch vastgelegd; een bevestigingsbeugel van de Zarya module naar de PMA-3 verplaatst; een kabel van de wagen met de robotarm vastgezet; en als laatste werd een biologisch experiment weer mee naar binnen genomen. De ruimtewandeling had totaal 5 uur en 43 minuten geduurd.
Op 3 maart om 10:06 uur werd de Progress M-54, nu volgeladen met afval en overbodige spullen, losgekoppeld van de Zvezda. Twee omlopen later ontstak de Progress M-54 haar motoren en verbrandde in de dampkring boven de grote oceaan.

Nieuwe configuratie ISS
De internationale partners in het ISS project, maakten op 2 maart bekend overeenstemming te hebben bereikt over de uiteindelijke configuratie van het station en het assemblageschema. Zowel de Europese laboratoriummodule Columbus als de Japanse Kibo zullen door de shuttle in respectievelijk 2007 en 2008 gelanceerd worden. Vanaf 2009 moet het station een permanente bemanning van zes personen kunnen huisvesten. (Dit jaar al zal de bemanning worden vergroot naar drie personen als de shuttle weer gaat vliegen.) Wel zijn de centrifugemodule en diverse externe experimentenplatforms uit de plannen verdwenen.
Het Russische segment zal worden uitgebreid met twee laboratoriummodules, te lanceren in 2007 en 2010. De eerste module, zal als basis fungeren voor de Europese robotarm ERA.

Shuttle Atlantis mogelijk met vervroegd pensioen
Nu er ongeveer nog maar 17 shuttlevluchten gepland staan tot het programma in 2010 beëindigd wordt, overweegt NASA om geplande grote onderhoudsbeurt van de shuttle Atlantis in 2008 te laten vervallen. De orbiter wordt dan gelijk uit de vluchtroulatie genomen. De Discovery en Endeavour zullen de resterende missies in 2009 en 2010 vliegen. Na haar laatste vlucht wil men de Atlantis gebruiken voor reserve-onderdelen voor de twee resterende zusterschepen.

Het zonnestelsel in

Dawn missie geannuleerd
NASA heeft de Dawn missie naar de planetoïden Vesta en Ceres is vanwege budgettaire redenen geannuleerd. Dawn had in november van dit jaar gelanceerd moeten worden, om met behulp van ionenaandrijving de twee grootste planetoïden in de gordel tussen Mars en Jupiter te bezoeken.

Recente lanceringen

• 3 februari 2006 • 23:02 UT • Draagraket: Geen • Lanceerplaats: ISS, Pirs (lage aardbaan)
  • RadioSkaf • Massa: ?? kg • Volgnr.: 2005-035C
    Een overbodig Russische Orlan-M ruimtewandelkostuum gemodificeerd met amateur radiozendapparatuur. Ook bekend onder de naam AMSAT-OSCAR 54. Tijdens een ruimtewandeling van de ISS Expeditie-12 bemanning is het pak in de ruimte uitgezet.
• 15 februari 2006 • 23:35 UT • Draagraket: Zenit-3SL • Lanceerplaats: Odyssee Platform (Grote Oceaan)
  • Echostar-10 • Massa: 4333 kg • Volgnr.: 2006-003C
    Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet. De kunstmaan komt uiteindelijk in een geostationaire positie op 154 graden westerlengte.
• 18 februari 2006 • 06:27 UT • Draagraket: H-2A/2022 • Lanceerplaats: Tanegashima
  • MTSAT-2 • Massa: 4650 kg • Volgnr.: 2006-004A
    Japanse meteorologische en luchtverkeersondersteunende satelliet. De kunstmaan komt uiteindelijk in een geostationaire positie op 145 graden oosterlengte.
• 21 februari 2006 • 21:28 UT • Draagraket: M-5 • Lanceerplaats: Uchinoura
  • Akari • Massa: 945 kg • Volgnr.: 2006-005A
    Japanse astronomische satelliet, ook bekend onder de naam ASTRO-F. De kunstmaan komt in een initiële baan tussen 301 en 718 km, inclinatie 98,2 graden. Later gebruikte de kunstmaan haar eigen motor om de baan cirkelvormig te maken op 718 km. Akari is uitgerust met een 0,67 meter infraroodtelescoop, waarmee voor het eerst sinds de Nederlands/Amerikaanse IRAS in 1983 de gehele hemelbol in kaart gebracht zal worden.
  • CUTE-1.7-APD • Massa: 3 kg • Volgnr.: 2006-005C
    Japanse satelliet om nieuwe technologieën te demonstreren. Komt in een soortgelijke initiële baan als Akari.
• 28 februari 2006 • 20:10 UT • Draagraket: Proton-M/Breeze-M • Lanceerplaats: Baykonur
  • Arabsat-4A • Massa: 3341 kg • Volgnr.: 2006-006A
    Saudi-Arabische commerciële communicatiesatelliet. De satelliet komt helaas niet in de geplande geostationaire overgangsbaan omdat de motor van de Breeze-M te vroeg stopt. Zowel de Breeze-M als de Arabsat-4A komen in een baan tussen 505 en 14695 km, inclinatie 51,5 graden. De kunstmaan moet als verloren worden beschouwd.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

International Space Station
Het International Space Station wordt momenteel bewoond door de Expeditie-12 bemanning, bestaande uit de Amerikaan William McArthur en de Rus Valery Tokarev. Het ruimteschip Soyuz TMA-7 is aan de Zarya module gekoppeld, de Progress M-54 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule en de Progress M-55 aan de Pirs module.

Apollo-1, Challenger en Columbia
Op 27 januari was het 39 jaar geleden dat drie astronauten om het leven kwamen tijdens een brand in de Apollo-1 capsule tijdens een routinetest op het lanceerplatform in Cape Canaveral. Een dag later was het 20 jaar geleden dat de space shuttle Challenger tijdens de lancering explodeerde waarbij alle zeven inzittenden het leven verloren.
Op 1 februari zal het drie jaar geleden zijn dat de shuttle Columbia tijdens de terugkeer in de atmosfeer desintegreerde. Ook bij dit ongeluk kwamen zeven astronauten bij om.

Het zonnestelsel in

New Horizons
De op 19 januari gelanceerde New Horizons heeft op 28 en 30 januari met succes twee baancorrecties uitgevoerd. De sonde ligt nu op koers voor een passage van Jupiter op 28 februari 2007, waarna New Horizons zal doorvliegen naar Pluto alwaar hij 14 juli 2015 zal arriveren.

Stardust
De Amerikaanse sonde Stardust is op 29 januari in een slaapmodus geplaatst. Op 14 januari passeerde de sonde de aarde, waarbij een capsule met komeetmonsters een parachutelanding maakte in Utah. Door de sonde in een slaapmodus te plaatsen, bestaat er de mogelijkheid om deze in de toekomst nog eens te kunnen activeren. Stardust bevindt zich in een baan om de zon tussen de aarde en iets voorbij de baan van Mars.

Recente lanceringen

• 24 januari 2006 • 01:33 UT • Draagraket: H-2A/2022 • Lanceerplaats: Tanegashima
  • Daichi • Massa: 3850 kg • Volgnr.: 2006-002A
    Japanse aardobservatiesatelliet. De kunstmaan komt in een zonsynchrone baan tussen 697 en 700 km, inclinatie 98 graden.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

International Space Station
Het International Space Station wordt momenteel bewoond door de Expeditie-12 bemanning, bestaande uit de Amerikaan William McArthur en de Rus Valery Tokarev. Het ruimteschip Soyuz TMA-7 is aan de Zarya module gekoppeld, de Progress M-54 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule en de Progress M-55 aan de Pirs module.

Het zonnestelsel in

Stardust
De terugkeercapsule van de Amerikaanse sonde Stardust is op 15 januari geland in de staat Utah in de Verenigde Staten. Aan boord bevonden zich stofdeeltjes die de sonde verzameld had uit de staart van de komeet 81P/Wild-2 die in januari 2004 voorbij gevlogen werd. Na de lancering op 7 februari 1999 had Stardust tijdens drie banen om de zon 4,63 miljard kilometer afgelegd. Na de gedeeltelijk mislukte landing van Genesis in september 2004, was dit pas de tweede maal dat een sonde terug naar de aarde keerde met materiaal verzameld voorbij de baan van de maan.
Stardust naderde de aarde vanuit een baan om de zon met een perihelium van 0,98 Astronomische Eenheden en een apohelium van 2,68 AE. Op 14 januari om 18:30 uur passeerde de sonde de maan, en de volgende dag werd om 06:13 uur de terugkeercapsule losgekoppeld van het moederschip. Terwijl de sonde op de atmosfeer afstormde, voerde Stardust een ontwijkingsmaneouvre uit om op een hoogte van 258 kilometer langs de aarde te scheren. Deze kortste passage vond plaats om 10:00 uur waarna Stardust in een heliocentrische baan tussen 0,92 en 1,70 AE terechtkwam. Om 09:57 uur kwam de terugkeercapsule in de bovenste lagen van de dampkring. Met 12,9 kilometer per seconde was dit de snelste terugkeer ooit. De capsule remde snel af, waarna om 10:04 uur de parachute ontplooid werd. Zes minuten later bereikte de capsule de grond, en werd daarna geborgen en overgebracht naar een speciale cleanroom.
Uit een eerste inspectie is gebleken dat Stardust meer komeet- en interstellaire stofdeeltjes heeft verzameld dan men verwachtte.

New Horizons
Na tweemaal uitstel in verband met de wind en een stroomstoring in het vluchtleidingscentrum, vond dan op 19 januari de lancering plaats van de eerste missie naar de laatste planeet in ons zonnestelsel. Een Atlas V-551, de zwaarste variant uit de Atlas-V familie, bracht tien minuten na de lancering de tweede Centaurtrap en de sonde in een parkeerbaan om de aarde. Om 19:30 uur werd de Centaur weer ontstoken om de snelheid verder op te voeren zodat de sonde aan de zwaartekracht van de aarde zou ontsnappen. De motor werkte 9 minuten en 29 seconden waarna de Centaur werd afgestoten. New Horizons bevond zich nu in een baan om de zon met een verste punt dat maar tot halverwege de banen van Mars en Jupiter zou reiken. Om Pluto echter te kunnen bereiken was nog een extra zetje nodige dat gegeven werd door een motor op vaste brandstof, de Star-48. Deze motor werkte bijna anderhalve minuut waarna New Horizons met een snelheid van 16 km/s een nieuw snelheidsrecord vestigde. De nu uitgebrande derde trap werd afgestoten. Enkele minuten later werden door de vluchtleiders signalen van New Horizons opgevangen welke indiceerden dat alles aan boord van de sonde naar behoren werkte. Al negen uur na de lancering kruiste New Horizons de maanbaan.

Mars Exploration Rovers
Op 4 januari was het twee jaar geleden dat de Amerikaanse rover Spirit op Mars landde. Eenentwintig dagen later landde ook de Opportunity. Hoewel ontworpen voor een levensduur van 90 dagen zijn beide rovers nog steeds operationeel.

Recente lanceringen

• 19 januari 2006 • 19:00 UT • Draagraket: Atlas V-551 • Lanceerplaats: Cape Canaveral
  • New Horizons • Massa: 478 kg • Volgnr.: 2006-001A
    Amerikaanse sonde die in juli 2015 de planeet Pluto zal passeren en daarna mogelijk langs enkele verder weg gelegen objecten in de Kuipergordel. Uiteindelijk zal New Horizons als vijfde door mensenhanden vervaardigde voorwerp het zonnestelsel verlaten.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

International Space Station
Het International Space Station wordt momenteel bewoond door de Expeditie-12 bemanning, bestaande uit de Amerikaan William McArthur en de Rus Valery Tokarev. Het ruimteschip Soyuz TMA-7 is aan de Zarya module gekoppeld en de Progress M-54 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule.
De Progress M-55 arriveerde op 23 december om 19:46 uur bij het ruimtestation. Omdat de achterste koppelpoort van de Zvezda nog steeds bezet was door de M-54, koppelde voor het eerst een Progress aan de Pirs module. Dit was tevens de eerste maal dat twee Progress ruimtevaartuigen tegelijkertijd aan het ISS gekoppeld waren. Naast de broodnodige voorraden en reserve-onderdelen, waren ook enkele Kerstcadeau’s voor McArthur en Tokarev meegestuurd, zoals DVD’s en CD’s.

Het zonnestelsel in

Meteoorinslag op de maan
Naar nu bekend is gemaakt, hebben astronomen van het Marshall Space Flight Center van NASA, op 7 november de inslag van een meteoor op de maan waargenomen. Uit de sterkte en de duur van de lichtflits schatten de wetenschappers dat het object ongeveer 15 centimeter in doorsnede was, en dat deze een krater van ongeveer drie meter heeft veroorzaakt net ten noordwesten van Mare Imbrium (Regenzee). Dit is na 1999 pas de tweede keer dat waarnemers op de aarde rechtstreeks een inslag op de maan hebben kunnen waarnemen.

Hubble ontdekt twee manen en twee ringen bij Uranus
De ruimtetelescoop Hubble heeft bij de planeet Uranus twee nieuwe maantjes ontdekt. Het totale aantal leden in de manenfamilie van Uranus staat nu op 27. Ook werden een tweetal nieuwe ringen ontdekt, die beide op een grotere afstand van de planeet gelegen zijn dan het bekende ringenstelsel. Omdat deze ringen zoveel lichtzwakker zijn dan de eerder gevonden ringen, zijn ze niet als zodanig herkend op foto’s genomen door de Voyager-2 toen deze Uranus in januari 1986 passeerde.

Kunstmanen en satellieten

GIOVE-A
Een Soyuz-FG met een Fregat als bovenste trap heeft op 28 december de eerste van een tweetal testsatellieten van het Europese navigatiesysteem Galileo gelanceerd. De Galileo In-Orbit Validation Element (GIOVE)-A, is ontwikkeld en gebouwd door ESA, maar het operationele Galileo netwerk is een project van de Europese Unie, en zal het Europese antwoord zijn op het Amerikaanse GPS en het Russische Glonass navigatiesysteem. In tegenstelling tot het militaire GPS en Glonass zal Galileo in civiele handen zijn. Galileo zal, als de 30 benodigde satellieten in 2010 gelanceerd zijn, voor consumentendoeleinden gratis beschikbaar gesteld worden.

Recente lanceringen

• 21 december 2005 • 18:38 UT • Draagraket: Soyuz-U • Lanceerplaats: Baykonur
  • Progress M-55 • Massa: 7250 kg • Volgnr.: 2005-047A
    Onbemand vrachtschip met nieuwe voorraden voor het ruimtestation ISS. Dit is de twintigste keer dat de Russen een Progress naar het ruimtestation lanceren.
• 21 december 2005 • 19:34 UT • Draagraket: Kosmos-3M • Lanceerplaats: Plesetsk
  • Gonets-D1M • Massa: 225 kg • Volgnr.: 2005-048A
    Russische civiele communicatiesatelliet. De kunstmaan wordt in een operationele baan tussen 1440 en 1450 km, inclinatie 82,5° gebracht.
  • Kosmos-2416 • Massa: 225 kg • Volgnr.: 2005-048B
    Russische militaire satelliet, die in dezelfde baan als de Gonets-D1M komt. Waarschijnlijk bedoeld voor communicatie.
• 21 december 2005 • 22:33 UT • Draagraket: Ariane-5GS • Lanceerplaats: Kourou
  Vijfentwintigste lancering van een Ariane-5 raket.
  • Insat-4A • Massa: 3081 kg • Volgnr.: 2005-049A
    Indonische commerciële communicatiesatelliet, die uiteindelijk in een geostationaire positie op 83 graden oosterlengte gebracht wordt.
  • MSG-2 • Massa: 2034 kg • Volgnr.: 2005-049B
    Europese meteorologische kunstmaan. Tweede exemplaar van het type Meteosat Second Generation. Wordt uiteindelijk in een geostationaire positie op 0 graden oosterlengte gebracht.
• 25 december 2005 • 05:07 UT • Draagraket: Proton-K • Lanceerplaats: Baykonur
  • Kosmos-2417 • Massa: 1480 kg • Volgnr.: 2005-050A
    Russische navigatiesatelliet, onderdeel van het Glonass-netwerk. De kunstmaan wordt in een operationele baan tussen 19200 en 19200 km, inclinatie 64,8° gebracht.
  • Kosmos-2418 • Massa: 1480 kg • Volgnr.: 2005-050B
    Russische navigatiesatelliet, onderdeel van het Glonass-netwerk. De kunstmaan wordt in een operationele baan tussen 19200 en 19200 km, inclinatie 64,8° gebracht.
  • Kosmos-2419 • Massa: 1480 kg • Volgnr.: 2005-050C
    Russische navigatiesatelliet, onderdeel van het Glonass-netwerk. De kunstmaan wordt in een operationele baan tussen 19200 en 19200 km, inclinatie 64,8° gebracht.
• 28 december 2005 • 05:19 UT • Draagraket: Soyuz-FG/Fregat • Lanceerplaats: Baykonur
  • GIOVE-A • Massa: 602 kg • Volgnr.: 2005-051A
    Eerste van een tweetal testsatellieten van het in ontwikkeling zijnde Europese navigatiesysteem Galileo. De Fregat werd driemaal ontstoken om de GIOVE-A in een initiële baan tussen 23011 en 23258 km, inclinatie 56,05° te brengen.
• 29 december 2005 • 02:28 UT • Draagraket: Proton-M/Breeze-M • Lanceerplaats: Baykonur
  • AMC-23 • Massa: 5035 kg • Volgnr.: 2005-052A
    Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet, die uiteindelijk in een geostationaire positie op 172 graden oosterlengte gebracht wordt.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

International Space Station
Het International Space Station wordt momenteel bewoond door de Expeditie-12 bemanning, bestaande uit de Amerikaan William McArthur en de Rus Valery Tokarev. Het ruimteschip Soyuz TMA-7 is aan de Zarya module gekoppeld en de Progress M-54 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule.
Het tweetal heeft de afgelopen periode zich onder andere bezig gehouden met het volladen van de Progress M-54 met afval. Russische vluchtleiders hebben voorgesteld dat de Progress niet zoals gepland op 20 december losgekoppeld wordt, maar nog enkele maanden met het station verbonden zal blijven. Dit geeft de bemanning namelijk meer ruimte om overbodige items op te slaan. Op 21 december zal de nieuwe Progress M-55 gelanceerd worden met verse voorraden voor het station. Als het Russische voorstel doorgaat, dan wordt de Progress M-55 aan de Pirs module gekoppeld in plaats van de vertrouwde aanlegplaats aan de achterkant van Zvezda woonmodule.

Discovery STS-121
Space shuttle managers hebben besloten een isolatiestrook te verwijderen van de externe brandstoftank die gebruikt zal worden voor de eerstvolgende shuttlelancering. Deze strook beschermd een kabel- en leidinggoot tegen aerodynamische schokgolven, maar uit analyse is gebleken dat er ook zonder deze strook veilig gevlogen kan worden. Tijdens de laatste lancering in juli 2005 brak er uit deze strook isolatiemateriaal een groot stuk, waardoor NASA genoodzaakt was wederom de shuttlevloot aan de grond te houden. Het is nog niet duidelijk of de geplande lancering in mei door de tankmodificatie gehaald kan worden, of dat deze moet worden uitgesteld naar juli.

Het zonnestelsel in

Hayabusa
De Japanse sonde Hayabusa heeft op 25 november een tweede landingspoging ondernomen op de planetoïde Itokawa (1998 SF36). Rond 22:07 uur kwam de sonde in contact met het oppervlak, en daarbij is waarschijnlijk wel wat oppervlaktemateriaal opgeschept. Daarvoor had een kogel afgeschoten moeten worden om een stofpluim te creëren, maar uit de post-landing analyse van de telemetrie bleek dat dat hoogstwaarschijnlijk niet gebeurd is.
Direct na de landing kwam Hayabusa flink in de problemen. Waarschijnlijk is door de aanraking met het oppervlak een lek ontstaan in het chemisch aandrijvingssysteem. Hierdoor is de sonde ongecontroleerd gaan tollen, wat het radiocontact met de aarde bemoeilijkt heeft. De vluchtleiders op aarde proberen langzamerhand weer volledige controle over Hayabusa te krijgen, maar door de vele tijd die hiermee gepaard gaat is het vertrekvenster begin december voor de terugreis gemist. De sonde had uiterlijk op woensdag 14 december haar ionenmotoren moeten starten om in juni 2007 weer op aarde te kunnen landen. Rond februari 2007 zal een tweede lanceervenster zich openen, waarna de sonde in 2010 naar de aarde zou kunnen terugkeren.

Recente lanceringen

In de periode sinds de vorige nieuwsbrief (21 november) hebben geen lanceringen plaatsgevonden.