Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van actuele gebeurtenissen in de ruimtevaart. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

International Space Station en Discovery STS-114
Het International Space Station wordt sinds 17 april bewoond door de Expeditie-11, bestaande uit de Rus Sergey Krikalyov en de Amerikaan John Phillips. Het ruimteschip Soyuz TMA-6 is aan de Zarya module gekoppeld en de Progress M-53 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule. De space shuttle Discovery is aan de voorzijde van het Destiny laboratorium gekoppeld.

Op 29 juli werd de logistieke module MPLM Raffaello met behulp van de robotarm van het ISS uit het vrachtruim van de Discovery gehaald. Vervolgens werd de MPLM aan de Unity module gekoppeld, waarna de ruimtevaarders konden beginnen met het uitladen van de meegebrachte voorraden.

Astronauten Stephen Robinson en de Japanner Soichi Noguchi hebben op 30 juli, 1 en 3 augustus een drietal ruimtewandelingen uitgevoerd. Alle uitstapjes werden gemaakt vanuit de luchtsluis van de Discovery. Tijdens de eerste ruimtewandeling demonsteerde het tweetal reparatietechnieken om beschadigingen aan de hittewerende tegeltjes van de shuttle te repareren. Ook werd de regelelektronica van gyroscoop #2 van het ISS vervangen, en enkele experimenten opgehaald die aan de buitenzijde van het station bevestigd waren. De gyroscopen worden gebruikt voor de standregeling van het station.
De defecte gyroscoop #1 werd tijdens de tweede ruimtewandeling op 1 augustus met succes vervangen door een nieuw exemplaar, dat in het vrachtruim van de shuttle was aangevoerd. Gyroscoop #1 was sinds juni 2002 buiten bedrijf nadat een lager het begeven had. Nadat vluchtleiders de nieuwe gyroscoop hadden opgestart, beschikte het ISS weer over vier werkende gyroscopen.
Tijdens de derde ruimtewandeling op 3 augustus werd het ESP-2 platform voor gereedschappen met succes op de Unity module geïnstalleerd. Vervolgens werd Robinson, die zich aan het uiteinde van de robotarm bevond, in een zodanige positie gemanoeuvreerd dat hij een tweetal lokaties aan de onderzijde van de Discovery kon bereiken. Met succes kon hij twee zogenaamde ‘gap fillers’ verwijderen, die normaal tussen de tegels van het hitteschild gelijmd worden, maar in dit geval tijdens de lancering waren losgetrild en naar buiten staken. Hierdoor zou tijdens de terugkeer de luchtstroom langs het hitteschild dusdanig verstoort kunnen raken, dat net achter de uitstekende ‘gap filler’ een extreem hete plek zou kunnen ontstaan.

De vlucht van de Discovery is met een dag verlengd, zodat de ruimtevaarders meer tijd hebben hun collega’s aan boord van het ISS te helpen met diverse taken, zeker nu het ernaar uitziet dat er voorlopig geen shuttles naar het station zullen vliegen. Een eventuele vierde ruimtewandeling om een loszittende thermische deken te repareren wordt onnodig geacht. De landing van de Discovery op het Kennedy Space Center is gepland voor 8 augustus om 08:46 uur (10:46 uur Midden-Europese Zomertijd).

Het zonnestelsel in

Messenger
De Amerikaanse sonde Messenger, op weg naar de planeet Mercurius, heeft op 2 augustus de aarde gepasseerd. De kortste nadering vond plaats om 19:13 uur op 2347 kilometer boven Centraal Azië.

Recente lanceringen

• 2005 Augustus 2 • 07:30 UT • Lanceerplaats: Jiuquan • Draagraket: CZ-2C
  • FSW-21 • Massa: 3000? kg • Volgnr.: 2005-027A
    Chinese satelliet welke waarschijnlijk geborgen kan worden. Mogelijke missie is militair, aardobservatie of micro-zwaartekrachtsonderzoek.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt sinds 17 april bewoond door de Expeditie-11, bestaande uit de Rus Sergey Krikalyov en de Amerikaan John Phillips. Op 19 juli maakten Krikalyov en Phillips de Soyuz TMA-6 los van de Pirs module, en een half uur later koppelden zij het ruimteschip aan de Zarya module. Hiermee kan de Pirs luchtsluis gemakkelijker gebruikt worden voor ruimtewandelingen door de Expeditie-11 bemanning. Het onbemande vrachtschip Progress M-53 is gekoppeld aan de achterzijde van de Zvezda module.

Op 13 juli moest de eerste poging om de space shuttle Discovery te lanceren enkele uren voor de start worden afgeblazen, als gevolg van een defecte niveaumeter in de externe brandstoftank. De oorzaak van het probleem kon echter niet achterhaald worden, en 26 juli werd vastgesteld als nieuwe lanceerdatum.
Tijdens het aftellen op 26 juli werkten alle vier de niveausensoren zonder haperingen, en om 14:39 uur vertrok de Discovery voor missie STS-114; de eerste shuttlevlucht na het ongeluk met de Columbia. Aan boord van de Discovery bevinden zich zeven ruimtevaarders: Eileen Collins (gezagvoerder), James Kelly (piloot), Soichi Noguchi (Japan), Stephen Robinson, Andrew Thomas, Wendy Lawrence en Charles Camarda.
Kort na de start, na het bestuderen van de camerabeelden die tijdens de lancering waren gemaakt, bleek dat er weer isolatiemateriaal van de externe tank was losgekomen. Gelukkig lijkt het losgeraakte stuk de Discovery niet geraakt te hebben. Wel was er tijdens de vlucht door de atmosfeer een gedeelte van een tegeltje van het hitteschild nabij het neuswiel afgescheurd. Hoewel deze beschadiging relatief klein is, bekijken technici de komende dagen of er eventueel een reparatie moet worden uitgevoerd. De Discovery heeft speciale gereedschappen in haar vrachtruim, die tijdens een ruimtewandeling sowieso getest zullen worden.
Tijdens hun tweede dag in de ruimte, gebruikte de bemanning van de Discovery de robotarm om, met een speciale inspectiestang (OBSS), de vleugelranden en de neuskap van de shuttle te inspecteren. Uit deze eerste controle bleek dat er geen schade aan deze delen van het hitteschild was toegebracht.
Op 28 juli vond het rendez-vous met het ISS plaats. Nadat de Discovery kort voor de koppeling een pirouette had gemaakt zodat Krikalyev en Phillips vanuit het station foto’s konden maken van de onderzijde van de shuttle, vond om 11:18 uur de koppeling plaats aan de voorzijde van de Destiny module van het station. Dit was voor het eerst sinds 25 november 2002 dat een shuttle bij het ruimtestation arriveerde.
Anderhalf uur later gingen de luiken open en konden de in totaal negen ruimtevaarders elkaar begroeten. Na een korte welkomsceremonie werd gelijk een begin gemaakt met het drukke programma. Met behulp van de robotarm van het ISS, werd de inspectiestang OBSS uit het vrachtruim van de Discovery gehaald en overgegeven aan de robotarm van de shuttle (na de koppeling met het ISS, kan de robotarm van de shuttle de OBSS niet meer bereiken).

De Space shuttle Atlantis is inmiddels aan haar externe tank en twee opduwraketten gemonteerd, dit als voorbereiding voor missie STS-121 welke op zijn vroegst 9 september van start zou gaan. De combinatie op haar mobiele lanceerplatform zal volgende week naar het lanceerplatform gerold worden, maar de problemen met het loskomen van isolatiemateriaal tijdens de lancering van Discovery STS-114 hebben er toe geleid dat alle shuttles aan de grond zullen blijven. Het lijkt dan ook onwaarschijnlijk dat Atlantis STS-121 nog voor 2006 zal vertrekken.

Het zonnestelsel in

De Amerikaanse Marswagentjes maken goede vooruitgang. Spirit nadert de top van Husband Hill, terwijl Opportunity tussen de zandduinen, waar het wagentje enkele weken nog in vast zat, steeds zuidelijker in de riching van de Erebus krater.

Recente lanceringen

• 2005 Juli 26 • 14:39 UT • Lanceerplaats: Kennedy Space Center • Draagraket: Space Shuttle
  • Discovery STS-114 • Massa: 121.485 kg • Volgnr.: 2005-026A
    Amerikaanse bemande ruimtevlucht met zeven astronauten.
  • MPLM Raffaello • Massa: 8.240 kg • Volgnr.: Geen
    Logistieke module met voorraden voor het ISS.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt sinds 17 april bewoond door de Expeditie-11, bestaande uit de Rus Sergey Krikalyov en de Amerikaan John Phillips. Het ruimteschip Soyuz TMA-6 is aan de Pirs module gekoppeld en de Progress M-53 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule.
Op 5 juni werden de motoren van de aangekoppelde Progress M-53 ontstoken om de baan van het station met gemiddeld zes kilometer te verhogen.

De lancering van de shuttle Discovery voor missie STS-114, de eerste sinds het ongeluk met de Columbia, staat gepland voor woensdag 13 juli om 19:51 uur (21:51 uur Nederlandse zomertijd). De weersverwachting geeft 70% kans op acceptabele condities op woensdag en de dagen erna iets minder.

Het zonnestelsel in

De Amerikaanse sonde Deep Impact heeft op 3 juli om 06:00 uur de 370 kg Impactor losgekoppeld. Op 4 juli om 05:44 uur (echte tijd, het radiosignaal bereikte de aarde pas 8 minuten later) sloeg de Impactor in op de kern van de komeet 9P/Tempel-1. De inslagsnelheid bedroeg 10,2 km/sec en bij de inslag werd een krater ter grootte van een stadion gevormd. De explosie van de inslag werd zowel door de passerende Deep Impact als diverse instrumenten op aarde of een lage baan daaromheen waargenomen. Deep Impact bereikte haar kortste afstand op 500 kilometer van de komeetkern om 05:59 uur. Ten tijde van de dichtste nadering had de sonde haar instrumenten van de komeetkern af georiënteerd, om schade door stof en puin in de komeetcoma te voorkomen.

Recente lanceringen

• 2005 Juli 5 • 22:40 UT • Lanceerplaats: Jiuquan • Draagraket: Lange Mars-2D
  • Shi Jian-7 • Massa: ?? kg • Volgnr.: 2005-024A
    Chinese wetenschappelijke communicatiesatelliet. De kunstmaan komt in een baan tussen 547 en 570 km onder een hoek van 97,6 graden met de evenaar.
• 2005 Juli 10 • 03:30 UT • Lanceerplaats: Kagoshima • Draagraket: M-5
  • Suzaku (Astro-E2) • Massa: 1680 kg • Volgnr.: 2005-025A
    Japanse astronomische satelliet. De kunstmaan komt in een baan tussen 248 en 540 km, inclinatie 31,4 graden. De kunstmaan is uitgerust met een 0.4 meter gammatelescoop.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt sinds 17 april bewoond door de Expeditie-11, bestaande uit de Rus Sergey Krikalyov en de Amerikaan John Phillips. Het ruimteschip Soyuz TMA-6 is aan de Pirs module gekoppeld.
De met afval en overbodige spullen volgeladen Progress M-52 werd op 15 juni om 20:16 uur van de achterste koppelpoort van de Zvezda module losgekoppeld. Om 23:16 ontstak de Progress M-52 haar motoren waarna het in de atmosfeer boven de Grote Oceaan verbrandde.
De Progress M-53 werd op 16 juni gelanceerd, en twee dagen later vond het rendez-vous met het ISS plaats. Door communicatieproblemen kon de aankoppeling niet automatisch plaatsvinden, en moest Krikalyov de koppeling via het Toru systeem handmatig tot stand brengen. Om 00:42 uur vond de koppeling plaats tussen de Progress M-53 en de achterste koppelpoort van de Zvezda module.
Naast de gebruikelijke voorraden zijn er door de onbemande vrachtvaarder ook 40 nieuwe zuurstofkaarsen naar het station gebracht, welke gebruikt zullen worden totdat de zuurstofgenerator Elektron weer in bedrijf kan worden genomen. Samen met de reserve zuurstofvoorraden in de tanks van het ISS, is er voldoende voor een tweekoppige bemanning tot januari.

De lancering van de shuttle Discovery voor missie STS-114, de eerste sinds het ongeluk met de Columbia, staat voorlopig gepland voor woensdag 13 juli om 19:51 uur. Op 24 juni liet NASA weten dat hoewel het kans onbekend is dat tijdens de lancering isolatiemateriaal losraakt van de externe tank en het hitteschild van de shuttle beschadigt, het risico aanvaard geacht worden, en de lancering in juli doorgang kan vinden.

Kunstmanen en satellieten

De onbemande Foton M-2 capsule heeft op 16 juni om 07:36 uur een behouden parachutelanding in Kazachstan gemaakt na een 16 dagen durende vlucht.

De lancering van een Russische Molniya-M draagraket met een gelijknamige militaire communicatiesatelliet is op 21 juni mislukt. Vier minuten en 58 seconden na de lancering, toen de derde trap ontstoken moest worden, trad er een defect op in de motor waarna de raket en de satelliet terug naar de aarde vielen. De restanten kwamen in de bossen in de Siberische regio Tyumen terecht.
Het is onduidelijk of het falen veroorzaakt is door een probleem met het afwerpen van de tweede trap of dat de motor van de derde trap weigerde. De Molniya-M draagraket heeft dezelfde drie onderste trappen als de Soyuz variant.

Het zonnezeilexperiment Cosmos-1 is op 21 juni verloren gegaan toen de lancering met behulp van een Volna raket mislukte. De Volna werd met succes gelanceerd vanuit de Russische onderzeeër Borisoglebsk, die op dat moment net onder het wateroppervlak in de Barentz Zee voer. Na 83 seconden is waarschijnlijk de motor van de eerste trap gestopt, waarna de raket weer terug naar de aarde viel. In tegenstelling tot berichten op de lanceerdag is de Cosmos-1 dus niet in een baan om de aarde gekomen. Verschillende waarnemers melden dat ze radiosignalen hadden opgevangen, maar het zwakke signaalniveau resulteert vaker in foutieve waarnemingen.
De Cosmos-1 was met private gelden gefinancierd en werd ontwikkeld door de Amerikaanse Planetary Society in samenwerking met het Russische bedrijf Lavochkin. De Cosmos-1 had acht zeilen moeten ontplooien van elk 30 meter lang. Deze zeilen hadden de lichte druk die zonlicht uitoefent moeten gebruiken ten behoeve van de voortbeweging.

Recente lanceringen

• 2005 Juni 16 • 23:10 UT • Lanceerplaats: Baykonur • Draagraket: Soyuz-U
  • Progress M-53 • Massa: 7250 kg • Volgnr.: 2005-021A
    Onbemand vrachtschip met nieuwe voorraden voor het ruimtestation ISS. Dit is de achttiende keer dat de Russen een Progress naar het ruimtestation lanceren.
• 2005 Juni 21 • 00:49 UT • Lanceerplaats: Plesetsk • Draagraket: Molniya-M
  • Molniya-3K • Massa: 1750 kg • Volgnr.: Geen, MISLUKTE LANCERING
    Russische militaire communicatiesatelliet. Gaat echter verloren als de draagraket er niet in slaagt een baan om de aarde te bereiken.
• 2005 Juni 21 • 19:46 UT • Lanceerplaats: Borisoglebsk (Barentz Zee) • Draagraket: Volna
  • Cosmos-1 • Massa: 103 kg • Volgnr.: Geen, MISLUKTE LANCERING
    Amerikaans-Russische experimentele satelliet, bedoeld om zonnezeiltechnologie te demonsteren. Gaat echter verloren als de draagraket er niet in slaagt een baan om de aarde te bereiken.
• 2005 Juni 23 • 14:02 UT • Lanceerplaats: Odyssee (Grote Oceaan) • Draagraket: Zenit-3SL
  • Intelsat A-8 • Massa: 5500 kg • Volgnr.: 2005-022A
    Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet, uiteindelijk in geostationaire baan op 89 graden westerlengte.
• 2005 Juni 24 • 19:41 UT • Lanceerplaats: Baykonur • Draagraket: Proton-K
  • Ekspress AM-3 • Massa: 2600 kg • Volgnr.: 2005-023A
    Russische civiele communicatiesatelliet, uiteindelijk in geostationaire baan op 140 graden oosterlengte.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt sinds 17 april bewoond door de Expeditie-11, bestaande uit de Rus Sergey Krikalyov en de Amerikaan John Phillips. Het ruimteschip Soyuz TMA-6 is aan de Pirs module gekoppeld en de Progress M-52 aan de achterzijde van de Zvezda module.

Op 26 mei was de space shuttle Discovery al teruggebracht naar het Vehicle Assembly Building. Daar werd de shuttle op 3 juni losgemaakt van haar orginele externe tank en opduwraketten, waarna de Discovery op 9 juni aan de nieuwe combinatie van tank en opduwraketten werd bevestigd. Deze nieuwe tank, oorspronkelijk bedoeld voor shuttlemissie STS-121, beschikt over een extra verwarmingselement waardoor de kans op ijsvorming verminderd wordt. Op 15 juni werd de Discovery weer naar het lanceerplatform 39B gebracht door een van de crawler-transporteurs. De lancering van de Discovery voor missie STS-114, de eerste sinds het ongeluk met de Columbia, staat voorlopig gepland voor woensdag 13 juli om 19:51 uur.

Kunstmanen en satellieten

De Foton M-2 is op 31 mei gelanceerd. Deze satellieten zijn een gemodificeerde versie van de Vostok en Zenit capsules en hebben een bolvormige capsule welke na de vlucht naar de aarde terugkeert. In de capsule zitten Russische en Europese experimenten. Dit is de eerste vlucht van een Foton vanaf de basis Baykonur (eerdere vluchten vertrokken vanaf Plesetsk). Op 16 juni zal Foton M-2 naar de aarde terugkeren.
De eerste Foton M lancering in oktober 2002 mislukte toen de draagraket enkele seconden na lancering terugviel op het platform en explodeerde waarbij brokstukken in de omgeving vielen, waarbij een dodelijk slachtoffer viel.

Het zonnestelsel in

Het Marswagentje Opportunity is weer aan de rol. Nadat de rover op 26 april in een zandduin was vast komen te zitten, slaagden vluchtleiders er begin juni in om het wagentje uit haar benarde positie te manoeuvreren. Op 4 juni stonden alle zes de wielen weer bovenop het zand.

Cassini bereikte op 8 juni haar kortste afstand tot Saturnus gedurende deze omloop om de planeet. Het periapsis werd om 10:37 uur bereikt op een afstand van 156.400 km van het middelpunt van de planeet. Tijdens deze vlucht dicht langs de planeet werden de manen Calypso en Pallene op ruime afstand gepasseerd.

Recente lanceringen

• 2005 Mei 31 • 12:00 UT • Lanceerplaats: Baykonur • Draagraket: Soyuz-U
  • Foton M-2 • Massa: 6410 kg • Volgnr.: 2005-020A
    Russisch-Europese wetenschappelijke satelliet, bedoeld voor het uitvoeren van micro-zwaartekrachtsexperimenten. De kunstmaan komt in een initiële baan tussen 262 en 304 km met inclinatie 63 graden. Op 16 juni zal Foton M-2 naar de aarde terugkeren.