Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt bewoond door de Expeditie-7, bestaande uit de Rus Yuri Malenchenko en de Amerikaan Edward Lu.
Op 29 juli was het ISS precies 1000 dagen bewoond, sinds de Expeditie-1 op 2 november 2000 aan boord kwam. En op vrijdag 8 augustus was de Expeditie-7 precies 100 dagen in de ruimte. Aan beide gebeurtenissen werd aandacht besteed en de bemanning nam deel aan een persconferentie.

Het eindrapport van de Columbia Accident Investigation Board wordt verwacht voor eind augustus. NASA heeft medegedeeld dat men nu werkt aan een eerste shuttlevlucht voor begin volgende jaar. Op 11 maart 2004 zal de shuttle Atlantis gelanceerd kunnen worden voor STS-114. Gedurende deze vlucht zal het ISS eindelijk weer eens bevoorraad kunnen worden. Dit maakt een driekoppige bemanning aan boord van het ruimtestation weer mogelijk.

Kunstmanen en satellieten

Op 17 juli werd de derde Atlas-5 raket gelanceerd. Het was de eerste van de zogenaamde 500-series van de Atlas-5, die een grotere neuskegel heeft met een diameter van vijf meter. De nuttige lading was de communicatiesatelliet Rainbow-1, en deze werd keurig netjes in de geplande geostationaire overgangsbaan geplaatst. Rainbow-1 is gebouwd door Lockheed Martin in Sunnyvale, en is gebaseerd op hun A2100AX model. De kunstmaan had bij lancering een massa van 4328 kilogram. Rainbow-1 gebruikte haar ingebouwde motor om de geostationaire positie op 61,5 graden westerlengte te bereiken. De kunstmaan zal gebruikt worden voor Cablevision Systems Corporation in Bethpage, New York. Rainbow-1 zal direct TV-to-home gaan verzorgen voor gebruikers in de Verenigde Staten.

Op 8 augustus werd een Zenit-3SL raket gelanceerd vanaf het drijvende platform Odyssee in de Grote Oceaan. Het voordeel is dat het platform direct op de evenaar gestationeerd kan worden, om zodoende de raket een ideaal startpunt te geven voor de reis naar de geostationaire baan (welke ook in het vlak van de evenaar ligt).
De nuttige lading was de communicatiesatelliet Echostar-9, welke Ku- en Ka-band transponders heeft voor Echostar, en C-band transponders voor Loral Skynet. De kunstmaan wordt dus door twee verschillende bedrijven geëxploiteerd. Echostar-9 heeft een massa van 4737 kilogram aan het begin van de missie. De kunstmaan werd in een geostationaire overgangsbaan geplaatst. De inclinatie bedroeg slechts 0,03 graden, zodat de baan bijna precies in het vlak van de evenaar valt. Volgens Jonathan McDowell is dit de laagste inclinatie waarin een satelliet bedoeld voor een geostationaire baan ooit is geplaatst, en zegt iets over de nauwkeurigheid waarmee de Zenit raketten hun landing vanaf het drijvende lanceerplatform kunnen afleveren. Echostar-9 zal op 121 graden westerlengte te komen te hangen.

Recente lanceringen

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt bewoond door de Expeditie-7, bestaande uit de Rus Yuri Malenchenko en de Amerikaan Edward Lu. De Soyuz TMA-2 is gekoppeld aan de nadir poort van de Zarya module, en fungeert als reddingscapsule voor de bemanning. Het logistieke ruimtevaartuig Progress M-47 is aan de poort aan de achterzijde van de Zvezda woonmodule gekoppeld. De Progress M1-10 is aan de Pirs luchtsluis gekoppeld.
Op 1 juli vierde Ed Lu zijn veertigste verjaardag. Nu de bemanning in haar vaste ritme zit, kunnen ze meer tijd aan wetenschappelijke activiteiten besteden. Zo kon Lu een langlopend experiment in de glovebox afronden.

Op 7 juli werd weer een test uitgevoerd in het kader van het onderzoek naar het ongeluk met de shuttle Columbia. Nu werd een stuk isolatiemateriaal op een niet eerder getest stuk van de nagebouwde vleugelvoorrand afgeschoten (zie ook de testen beschreven in Nummer 37 van Bericht uit de ruimte). Na de test gaapte een gat van maar liefst een halve meter in de vleugel. Dit lijkt inderdaad de definitieve bevestiging dat een stuk isolatiemateriaal tijdens de lancering het voorrand van de vleugel onherstelbaar beschadigde, waardoor de shuttle verongelukte tijdens de terugkeer. Het wachten is nu op de publicatie van de eindrapport van de onderzoekscommissie eind augustus.

Kunstmanen en satellieten

Op 19 juni lanceerde Rusland een militaire Molniya-3 communicatiesatelliet. De lancering vond plaats vanaf de basis Plesetsk in Noord-Rusland. Ongeveer een uur na de lancering kwam de kunstmaan in de geplande sterk elliptische baan om de aarde. Deze baan heeft haar apogeum boven het noordelijke halfrond, zodat de satelliet gedurende het grootste deel van haar 12 uur durende omloopbaan vanaf Russisch grondgebied te zien is. Zeker op hoge breedtegraden is de kunstmaan beter zichtbaar dan wanneer deze in de voor communicatiesatellieten gebruikelijke geostationaire baan zou zitten. Dit was de 53-ste Molniya-3 satelliet, sinds de derde generatie haar intrede deed in november 1974. Dit was tevens de 1680-ste lancering van een Soyuz raket of een daarvan afgeleide variant.

De aardobservatiesatelliet Orbview-3 werd op 26 juni voor Orbimage gelanceerd. De kunstmaan werd in de ruimte gebracht door een Pegasus-XL raket, die vanonder de vleugel van een Lockheed L-1011 vliegtuig was gedropt, terwijl het vliegtuig voor de kust van Californië vloog. Orbview-3 kwam in een baan tussen 366 en 430 kilometer hoogte, terwijl de inclinatie 97,3 graden bedroeg, en kan foto’s maken van het aardoppervlak met een resolutie van ongeveer een meter.

Op 30 juni werden met een enkele raket, de Rockot, maar liefst negen satellietjes in een baan om de aarde gebracht. De lancering vond plaats vanaf de basis Plesetsk in Noord-Rusland en werd uitgevoerd door Eurockot en RKA-Energia. De kunstmanen kwamen in banen tussen 300 en 850 kilometer. Hoewel de banen van de kunstmanen verschillend waren ten opzichte van elkaar, hadden ze wel allemaal dezelfde inclinatie, namelijk 98,4 graden. De meeste van deze micro- en minisats zijn gebouwd door instellingen met als doel een enkel of beperkt aantal experimenten uit te voeren of nieuwe technologieën te testen.

Het zonnestelsel in

De tweede NASA Marsrover, genaamd Opportunity, werd eindelijk op 8 juli gelanceerd. De lancering was enkele malen uitgesteld in verband met slecht weer en technische problemen. Dit was tevens de eerste lancering van de Heavy-variant van de Delta-2 raket. De Delta-2 Heavy is uitgerust met de opduwboosters van de Delta-3, die iets groter zijn om meer nuttige lading in de ruimte te kunnen brengen. Opportunity had een iets krachtigere draagraket nodig dan de vorige maand gelanceerde Spirit, omdat het lanceervenster voor missies naar de planeet Mars nu op zijn eind loopt. Opportunity zal op 25 januari op de rode planeet landen.

ESA heeft bevestigd dat de Mars Express een klein probleem heeft met betrekking tot de overdracht van elektrische energie tussen de zonnepanelen en het distributienet in het ruimtevaartuig. Dit houdt in dat Mars Express maar zo’n 70 procent van de normale hoeveelheid energie beschikbaar zal hebben, al verwacht men niet dat dit van invloed zal zijn op het verdere verloop van de missie of de wetenschappelijke experimenten.

Recente lanceringen

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt bewoond door de Expeditie-7, bestaande uit de Rus Yuri Malenchenko en de Amerikaan Edward Lu. De Soyuz TMA-2 is gekoppeld aan de nadir poort van de Zarya module, en fungeert als reddingscapsule voor de bemanning. Het logistieke ruimtevaartuig Progress M-47 is aan de poort aan de achterzijde van de Zvezda woonmodule gekoppeld.
Op 8 juni werd de Progress M1-10 naar het ISS gelanceerd met meer dan 2,5 ton aan nieuwe voorraden en onderdelen. Drie dagen na de lancering koppelde de Progress M1-10 aan de nadir poort van de Russische luchtsluis Pirs. Hiermee waren er voor het eerst twee Progress ruimtevaarttuigen tegelijk aan het ISS gekoppeld.

Testen begin juni hebben inderdaad bevestigd dat de inslag van een stuk isolatiemateriaal de voorrand van de linkervleugel heeft kunnen beschadigen. Dit wordt momenteel aangenomen als de meeste voor de hand liggende oorzaak voor het verongelukken van de shuttle Columbia op 1 februari jongstleden. Voor de testen was een stuk vleugel aangebouwd bestaande uit de koolstofversterkte panelen afkomstig van de shuttle Discovery en het prototype Enterprise. Na de test was in een van de panelen een scheur ontstaan die helemaal tot de achterkant doorliep. Tijdens de terugkeer in de atmosfeer is heetgas waarschijnlijk door zo’n scheur de vleugel van de Columbia binnengedrongen, en heeft als het ware van binnenuit de vleugel verteerd. Het paneel waarin tijdens de test de scheur is ontstaan was afkomstig van de Discovery en heeft enkele malen daadwerkelijk in de ruimte gevlogen.
NASA verwacht dat als het eindrapport van het onderzoek in juli wordt gepubliceerd, de shuttlevluchten in december van dit jaar hervat zouden kunnen worden. Eerste vlucht zal dan STS-114 zijn, waarbij de shuttle Atlantis nieuwe de voorraden naar het ISS zal gaan brengen.

Kunstmanen en satellieten

Rusland bracht op 4 juni een navigatiesatelliet uit de Parus-klasse in een baan om de aarde. De lancering vond plaats vanaf de basis Plesetsk en de kunstmaan kwam in een baan tussen 969 en 1014 kilometer onder een hoek van 83 graden met de evenaar. Deze satelliet kreeg nummertje 2398 uit de Kosmos-reeks.

De eerste commerciële lancering van een Proton raket vond plaats op 6 juni. Vanaf de basis Baykonur bracht de Proton-K met de bovenste trap Briz-M de communicatiesatelliet AMC-9 (Americom-9) in een geostationaire overgangsbaan. Later zou de AMC-9 haar eigen motor gebruiken om een geostationaire positie op 72 graden westerlengte te bereiken. De kunstmaan had bij lancering een massa van 4100 kilogram, waarvan bijna de helft brandstof, en is gebouwd door Alcatel.

Op 10 juni werd vanaf het drijvende lanceerplatform Odyssee in de Grote Oceaan een Zenit-3SL raket gelanceerd. Het Odyssee platform lag op de evenaar op 154 graden westerlengte. De raket plaatste de nuttige lading, de communicatiesatelliet Thuraya, in een geostationaire overgangsbaan, en later zou de kunstmaan haar eigen motor gebruiken om een geostationaire baan te bereiken. Thuraya is gebouwd door Boeing voor Thuraya Satellite in Abu Dhabi. De kunstmaan zal gebruikt worden voor mobiele telefonie.

Op 11 juni vertrok weer een Ariane-5 vanaf de basis Kourou in Frans-Guyana. De raket plaatste twee communicatiesatellieten in een geostationaire overgangsbaan. BSAT-2C werd gelanceerd voor een Japanse klant, terwijl de Optus/D-C1 een Australische satelliet is. Optus/D-C1 wordt gezamelijk gebruikt door een commerciële communicatiedienstverlener en het Australische Ministerie van Defensie. BSAT-2C is gebouwd door Orbital Sciences en Optus/D-C1 door Mitsubishi.

Het zonnestelsel in

Europa’s eerste sonde is op weg naar de rode planeet. Mars Express werd op 2 juni om 17:45 uur vanaf de basis Baykonur in Kazachstan met behulp van een Soyuz-FG raket gelanceerd. De lancering werd uitgevoerd door Starsem dat de Soyuz raket commercieel exploiteert. Negen minuten na de lancering plaatste de derde trap van de Soyuz de combinatie Mars Express en de Fregat rakettrap in een suborbitale baan om de aarde tussen -1 en 200 kilometer hoogte. Om 17:55 uur werd de motor van de Fregat gedurende 21 seconden ontstoken en kwam de combinatie in de cirkelvormige parkeerbaan op 177 kilometer hoogte. De hoek met de evenaar bedroeg 51,8 graden.
Om 19:03 uur werd de Fregat voor de tweede maal gebruikt, nu om de snelheid op te voeren zodat de Mars Express definitief aan de aardse zwaartekracht kon ontsnappen. Na veertien minuten zweeg de motor van de Fregat en werd de nu lege trap afgeworpen. Kort daarna ontplooide Mars Express zijn twee zonnepanelen en begon aan zijn zelfstandig leven.
Mars Express beschrijft nu een elliptische baan om de zon, waarvan het laagste punt bij de aarde ligt en op het verste punt zal de sonde de planeet Mars tegenkomen. Mars Express heeft een massa van 1186 kilogram, waarvan 480 kilogram brandstof en 69 kilo voor rekening komen van de grotendeels in Groot-Brittannië ontwikkelde Beagle-2 lander. Op 26 december van dit jaar zullen Mars Express en de Beagle-2 de rode planeet bereiken.

De eerste van twee Marsrovers van NASA werd op 10 juni gelanceerd. De Delta-2 raket plaatste de MER-A in een 170 kilometer hoge parkeerbaan om de aarde. Na een kwartier werd de motor van de tweede trap weer ontstoken om de sonde verder te versnellen. Nadat de derde trap de laatste zet had gegeven kwam de MER-A Spirit in een heliocentrische baan terecht. Op 4 januari 2004 zal de Spirit op Mars landen.

Recente lanceringen

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station werd eind mei bewoond door de zevende expeditie, bestaande uit de Rus Yuri Malenchenko en de Amerikaan Edward Lu. De tweekoppige bemanning spendeert het merendeel van hun tijd aan onderhoud van het ruimtestation. Zo moesten in de Zvezda module enkele batterijen worden vervangen en hadden de klimaatsystemen ook veel aandacht van de bemanning nodig. Het weinige wetenschappelijke werk werd uitgevoerd door Lu in de glovebox in het Destiny laboratorium.
Op 31 mei werden de motoren van de aangekoppelde Progress M-47 gedurende zeven minuten ontstoken om de snelheid van het complex met een meter per seconde te vergroten. Deze manoeuvre was noodzakelijk om een satelliet, MegSat, op veilige afstand te kunnen passeren. Het was de zesde keer sinds de lancering van de eerste module van het ISS in november 1998 dat het ruimtestation een manoeuvre uitvoerde om een ander object in een baan om de aarde te ontwijken.

Het onderzoek naar het ongeluk met de shuttle Columbia op 1 februari jongstleden vordert gestaag. Op 29 mei voerde men voor het eerst een test uit om de gevolgen van de inslag van een stuk isolatiemateriaal op de koolstofversterkte voorrand van de shuttlevleugel te onderzoeken. Hiertoe was een stuk vleugel nagebouwd en uitgerust met fiberglass vleugelrandpanelen afkomstig van de prototype shuttle Enterprise. Het eerste stuk isolatie werd precies op dezelfde locatie afgevuurd als waar de Columbia geraakt was tijdens haar laatste lancering op 16 januari. En inderdaad beschadigde het isolatiemateriaal inderdaad een zogenoemd T-seal, dat tussen elke twee panelen loopt. Door het beschadigde T-seal ontstond een opening waardoor tijdens de terugkeer in de dampkring hete gassen het inwendige van de vleugel kunnen binnentreden. Helemaal representatief was deze test niet, want normaal is de voorste rand van de vleugel bekleed met koolstofversterkte panelen. Wel is fiberglass ongeveer 2,5 maal veerkrachtiger dan de normale panelen, en daarom valt te verwachten dat de schade aan normale panelen onder dezelfde omstandigheden groter zal uitvallen als tijdens deze eerste test. In juni is een soortgelijke test gepland met koolstofversterkte panelen afkomstig van de shuttle Discovery.
Hiermee lijkt een verband te zijn gelegd tussen de inslag van het stuk isolatiemateriaal als belangrijkste oorzaak van het verongelukken van de Columbia. Toch waarschuwen onderzoekers van het Columbia Accident Investigation Board (CAIB) ervoor om te vroeg definitieve conclusies te trekken; er zijn immers geen brokstukken van de locatie van inslag van de Columbia tot dusver teruggevonden, en er is dus alleen indirect bewijs (camerabeelden) dat de inslag op die specifieke locatie heeft plaatsgevonden.
Al eerder was isolatiemateriaal op modellen van de deuren van het landingsgestel afgeschoten, maar dat had niet tot noemenswaardige schade geleid. Het CAIB verwacht haar definitieve onderzoeksrapport eind juli gereed te hebben.

Op 28 mei overleed de Russische oud-kosmonaut Oleg Makarov op 71-jarige leeftijd aan een hartaanval. Makarov maakte zijn eerste ruimtevlucht in de Soyuz-12 in 1973. Later, in respectievelijk januari 1978 en november/december 1980, zou hij tweemaal naar het ruimtestation Salyut-6 vliegen. Ook was Makarov betrokken bij de mislukte Soyuz lancering op 5 april 1975. Toen weigerde de derde trap dienst en moesten Makarov en zijn collega Lazarev een gevaarlijke noodlanding uitvoeren in Siberië.

Kunstmanen en satellieten

China heeft op 24 mei haar derde Beidou navigatiesatelliet in de ruimte gebracht. De lancering vond plaats vanaf de basis Xichang en de Lange Mars-3A draagraket leverde de kunstmaan keurig netjes af in een supergeostationaire overgangsbaan. Later, op 26 mei, zou Beidou-3 haar eigen apogeummotor gebruiken om de cirkelvormige geostationaire positie te bereiken.

Op 30 mei landde een kleine Japanse capsule in de zee ten oosten van de Ogasawara eilanden. De terugkeermodule van de Unmanned Space Experiment Recovery System (USERS) had verschillende micro-zwaartekrachtexperimenten aan boord, waaronder de productie van supergeleidende materialen in gewichtsloosheid. USERS werd kort na de landing uit het water opgevist. De kunstmaan is september 2002 gelanceerd met een H-2A raket en bestond uit twee delen; een servicemodule die in een baan om de aarde achterbleef, en een landingscapsule. De servicemodule van USERS zal de komende maanden nog doorgaan met enkele experimenten.

Het zonnestelsel in

Europa’s eerste missie naar de rode planeet, Mars Express, zal gelanceerd worden op 2 juni om 17:45 uur GMT.

De op 9 mei jongstleden gelanceerde Japanse planetoïde verkenner Muses-C is inmiddels Hayabusa gedoopt, het Japanse woord voor “valk.”

Recente lanceringen

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station werd eind april bewoond door Expeditie-6, bestaande uit de Amerikanen Ken Bowersox en Don Pettit en de Rus Nikolai Budarin. Het lag in de bedoeling dat zij al in maart met de shuttle Atlantis naar de aarde zouden terugkeren, maar door het ongeluk met de shuttle Columbia werd hun vlucht verlengd totdat hun vervangers per Russische Soyuz naar het ruimtestation konden vliegen.

Op 26 april werd dan ook vanaf de basis Baykonur in Kazachstan de Soyuz TMA-2 gelanceerd, met aan boord de Rus Yuri Malenchenko en de Amerikaan Edward Lu. Negen minuten na de start kwamen de derde trap en de Soyuz TMA-2 in een baan om de aarde tussen 180 en 232 kilometer. Zoals gewoonlijk was de hoek met de evenaar 51,6 graden. Toen de Soyuz TMA-2 bezig was aan haar derde baan om de aarde, voerde de ruimtevaarders twee manoeuvres uit met als doel de baan te verhogen tot tussen 303 en 331 kilometer.
Op maandag 28 april om 5:56 uur koppelde de Soyuz TMA-2 aan de nadir-poort van de Zarya module. Anderhalf uur later werden de luiken geopend en konden de Expeditie-6 en -7 bemanningen elkaar begroeten.

Op zaterdag 3 mei was het afscheid aangebroken en om 22:40 uur ontkoppelde de Soyuz TMA-1 van de Pirs module. Enkele uren later, het was inmiddels 4 mei, om 02:03 uur maakte de Soyuz TMA-1 een behouden parachutelanding op de steppen van Kazachstan, maar de landing vond niet op de geplande locatie plaats. Terwijl reddingswerkers de capsule zochten, ontstond bij de vluchtleiders onduidelijkheid omtrent het lot van de bemanning. Twee uur na de landing vond een vliegtuig dat deel uitmaakte van de zoekactie de capsule zo’n 450 kilometer naar het westen. Tot ieders opluchting meldde men dat er drie mannen naast de capsule stonden te zwaaien.
Volgens de eerste rapporten is de afwijking veroorzaakt door een software fout in de computer van de Soyuz. Hierdoor kwam de capsule in een puur ballistische baan terecht, terwijl normaal met de vlakke onderkant een beetje aërodynamische lift wordt gecreëerd. Zodoende kwam de Soyuz steiler naar beneden en kregen de inzittenden in plaats van de gewoonlijke 3 tot 4 G, nu maar liefst vertragingskrachten tot acht maal de normale zwaartekracht te verwerken. Ook braken door de hogere snelheid enkele lijnen van de parachutes toen deze werden ontplooid. Toen de capsule dan eindelijk de grond had bereikt trokken de door de wind gevulde parachutes haar nog eens twaalf meter verder. Al met al niet de meest prettige terugkeer naar moeder aarde, en zeker Don Pettit had zichtbaar moeite met de hernieuwde kennismaking met de aardse zwaartekracht.
Daar het een software probleem betreft, kan het probleem verholpen voor de geplande terugkeer van de Soyuz TMA-2 dit najaar. Wel zal de nieuwe software zo snel mogelijk in de computers van de TMA-2 geladen worden, omdat de capsule eventueel ook als reddingsboot moet kunnen dienen voor de bemanning van het ruimtestation.

Kunstmanen en satellieten

Op 24 april werd een Russische militaire satelliet gelanceerd door een Proton-K raket. De lancering vond plaats vanaf de basis Baykonur. De kunstmaan kreeg zoals gebruikelijk een nummer in de Kosmos-reeks, namelijk 2397. De bovenste trap van de Proton plaatste de Kosmos-2397 zeseneenhalf uur na de lancering in een geostationaire baan. Hoewel het doel van de satelliet niet officieel is bekend gemaakt, wordt aangenomen dat Kosmos-2397 een zogenaamde early warning satelliet is, die raketlanceringen zo snel mogelijk moet detecteren. De kunstmaan is waarschijnlijk gebouwd door NPO Lavochkin.

NASA’s astronomische kunstmaan GALEX werd op 28 april succesvol door een Pegasus-XL raket in een baan om de aarde gebracht. De Pegasus-Xl werd vanonder de vleugel van een Lockheed L-1011 vliegtuig voor de kust van Cape Canaveral gelanceerd. De kunstmaan kwam in een baan tussen 690 en 702 kilometer hoogte, terwijl de hoek met de evenaar 29 graden bedroeg. GALEX heeft een 0,2 meter telescoop aan boord en zal de gehele hemel in ultraviolet vastleggen.

Op 29 april rond 22:00 uur viel de Italiaanse satelliet BeppoSAX terug naar de aarde en verbrandde grotendeels in de atmosfeer. De resterende brokstukken kwamen in de Grote Oceaan terecht ongeveer 200 kilometer ten noordwesten van de Galapagos-eilanden. BeppoSAX was in 1996 gelanceerd en verrichtte tot 2002 astronomische waarnemingen aan gammastraling uitgezonden door energierijke hemellichamen en gebeurtenissen.

De tweede Indiase GSLV raket werd op 8 mei succesvol gelanceerd. De bovenste trap plaatste de lading, de communicatiesatelliet GSAT-2, in een geostationaire overgangsbaan. De kunstmaan gebruikte haar eigen motor om een geostationaire positie te bereiken. Naast communicatieapparatuur heeft GSAT-2 ook nog enkele wetenschappelijke experimenten aan boord, zoals een zonnespectrometer.

De eerste Griekse communicatiesatelliet, HellasSat genaamd, ging op 13 mei met de tweede Atlas-5 raket omhoog. Hierbij werd een nieuw record voor een Amerikaanse raket gevestigd, de Atlas-5 was namelijk slechts 9,5 uur voor de lancering naar het lanceerplatform gebracht. De HellasSat werd door de Atlas in de geplande supergeosynchrone overgangsbaan gebracht tussen 312 en 85.457 kilometer en een inclinatie van 17,06 graden. Later zal de kunstmaan haar eigen vloeibare brandstofmotor gebruiken om de baan cirkelvormig te maken op 36.000 kilometer hoogte. HellasSat zal voornamelijk gebruikers in landen in het oostelijk Middellandse Zeegebied gaan bedienen. De 3,5 ton zware kunstmaan is gebouwd door Astrium en is gebaseerd op het Eurostar-2000 ontwerp.

Het zonnestelsel in

Japan heeft op 9 mei haar Muses-C sonde gelanceerd. Doel van de missie is om een bodemmonster van een planetoïde te nemen en dat te retourneren naar de aarde. In juni 2005 zal Muses-C in een baan om de planetoïde 1998 SF36 komen, een hemellichaam met een gemiddelde doorsnede kleiner dan een kilometer. Ten minste drie maal moet de sonde tegen het oppervlak botsen en zodoende kleine bodemmonsters opnemen. In juni 2007 zal de sonde naar de aarde terugkeren en maken de monsters, samen ongeveer een gram, een parachutelanding in Australië. Gedurende reis naar en van de planetoïde, maakt Muses-C gebruik van een ionenaandrijving waarmee door de hoge efficiëntie brandstof bespaard kan worden. De 500 kilogram zware sonde werd gelanceerd door de M-5 raket, die hiermee haar eerste vlucht in drie maakte.

Recente lanceringen

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het ISS wordt momenteel bewoond door Expeditie-6, bestaande uit de Amerikanen Ken Bowersox en Don Pettit en de Rus Nikolai Budarin.
Op 10 april werden de motoren van de aangekoppelde Progress M-47 ontstoken om het ISS in een iets hogere baan te brengen. In deze baan vormt het ruimtestation eind april een ideaal rendez-vousdoel voor de te lanceren Soyuz TMA-2. Na de maneouvre bevond het ruimtestation zich in een baan tussen 391,1 en 395,6 kilometer boven het aardoppervlak. De omlooptijd bedroeg 92,5 minuten. De Progress M-47 had 140 kilogram van zijn brandstofvoorraad verbruikt om de baan van het ruimtestation gemiddeld 2,6 kilometer te verhogen.
Hoewel hun verblijf nu ten einde loopt en de bemanning relatief veel tijd nodig heeft om alles voor te bereiden voor de overdracht aan Expeditie-7 eind april, werd er ook nuttig wetenschappelijk werk verricht. Zeker Don Pettit besteedde veel uren aan experimenten die werden uitgevoerd in de glovebox in het Destiny laboratorium.

Het Columbia Accident Investigation Board (CAIB) verwacht in juni haar definitieve onderzoeksrapport te publiceren omtrent het ongeluk met de shuttle Columbia op 1 februari. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA hoopt de shuttlevluchten in februari of maart 2004 te kunnen hervatten.
Op het moment van schrijven is ongeveer 36 massaprocent van de shuttle en haar lading gevonden en naar de RLV Hangar op KSC gebracht.
Ondertussen plant de CAIB eind deze maand testen om de inslag van het isolatiemateriaal op de voorste rand van de linkervleugel van de shuttle te simuleren. Hiervoor zal isolatiemateriaal met behulp van een pneumatisch ‘kanon’ met 750 kilometer per uur op een nagebouwde vleugelrand worden afgeschoten. Deze vleugel is uitgerust met een koolstofversterkte panelen die de voorrand opmaken. Om de ouderdom van deze panelen (ongeveer 25 jaar) te simuleren zijn de in de test te gebruiken panelen afkomstig van de shuttle Discovery en het in de jaren zeventig gebouwde prototype Enterprise.

Op 12 april was het 42 jaar geleden dat de Rus Yuri Gagarin de eerste mens in de ruimte werd.

Kunstmanen en satellieten

De lancering van NASA’s vierde en laatste grote astronomische observatorium, de infraroodtelescoop SIRTF, is tot augustus uitgesteld. Reden hiervoor is omdat men nog eens goed de uitlaten van de opduwboosters van deze Delta-2 Heavy raket wil bestuderen. De lancering van SIRTF zou tevens de eerste vlucht van de Delta-2 Heavy zijn, die gebruikt maakt van iets grotere en krachtigere opduwboosters dan de standaardversie.
Omdat het lanceerplatform waarop de Delta met SIRTF staat ook gebruikt zal worden voor de lancering van de Mars Exploration Rover-2 (MER-2) in juni, is de Delta met SIRTF hiervan verwijderd. MER-B heeft namelijk een lanceervenster van maar 19 dagen. NASA meldde dat onderzoek heeft uitgewezen dat de boosters van de Delta die de MER-2 in de ruimte zal brengen geen defecten vertonen, en veilig gebruikt kunnen worden.

Op 12 april bracht een Atlas-3B raket van Lockheed Martin de communicatiesatelliet AsiaSat-4 in een geostationaire overgangsbaan. De kunstmaan gebruikte vervolgens haar eigen motor om haar geostationaire positie op 122 graden oosterlengte te bereiken. Met door Boeing gebouwde kunstmaan zal Asia Satellite Telecommunications communicatiediensten aanbieden in meer dan veertig landen in de regio Australië, Zuidoost-Azië en grote delen van China.

Het zonnestelsel in

Het ziet er steeds meer naar uit dat komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko als het nieuwe reisdoel voor de Europese Rosetta sonde geselecteerd zal gaan worden.
Om Churyumov-Gerasimenko te kunnen bereiken zal Rosetta in februari 2004 met een Ariane-5 gelanceerd worden. Pas eind 2014 zal de sonde de komeet bereiken en in een baan om de kern gaan. Churyumov-Gerasimenko is iets groter dan het oorspronkelijke reisdoel, komeet 46P/Wirtanen, en dat zal betekenen dat het door Rosetta meegebrachte landertje met een grotere snelheid op de komeetkern neer zal komen. Technici van ESA onderzoeken nu hoe het landingsgestel kan worden aangepast om de hardere klap op te vangen.
Om Churyumov-Gerasimenko te bereiken zal Rosetta eenmaal langs Mars en driemaal langs de aarde vliegen om snelheid te winnen. Ook bestaat de mogelijkheid dat Rosetta twee planetoïden zal passeren op haar reis, namelijk 437 Rhodia in september 2008 en 21 Lutetia in juli 2010.
Er is trouwens een alternatief reisschema zodat Rosetta alsnog de komeet Wirtanen kan bereiken, maar daarvoor moet de sonde in januari 2004 met een Russische Proton gelanceerd worden. Deze is namelijk net iets krachtiger en kan Rosetta direct naar Wirtanen sturen. Maar het geschikt maken van Rosetta voor een lancering op een andere draagraket zou simpelweg teveel tijd kosten.

NASA heeft de lancering van de Mars Exploration Rover-1 (MER-1) met een week uitgesteld tot 6 juni. De reden hiervoor is dat er aanpassingen uitgevoerd moeten worden aan de elektrische bekabeling tussen de rover en de lander zelf. De lancering van MER-2 blijft gepland op 25 juni. Op respectievelijk 4 en 25 januari 2004 moeten de sondes op Mars landen.

Recente lanceringen