Bericht uit de ruimte – Nummer 5

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Op 8 oktober maakten de Russen Dezhurov en Tyurin de eerste ruimtewandeling vanuit de nieuwe Pirs luchtsluis annex koppelingsadapter. Dit was tevens de eerste ruimtewandeling terwijl er geen shuttle aan het International Space Station was gekoppeld. Tijdens dit bijna vijf uur durende uitstapje, installeerden ze de Strela kraan op de buitenzijde van Pirs en verwijderden ze enkele thermische dekens. Voor de ruimtewandeling werden Russische Orlan-M ruimtepakken gebruikt.

Precies een week later, op 15 oktober, zwaaide het luik van Pirs weer open en begonnen dezelfde twee kosmonauten aan hun tweede ruimtewandeling van deze vlucht. Nu installeerden ze het Russische Kromka experiment en twee Japanse experimenten op de romp van de Zvezda module. Alle drie de experimenten hebben betrekking op de studie van blootstelling van materialen aan het ruimtemilieu. Ook verwijderden de ruimtewandelaars de plaquette met de Russische vlag van de Zvezda module en vervingen deze door een commercieel logo. De plaquette zal op aarde onderzocht worden. Deze tweede ruimtewandeling duurde vijfenhalf uur.

Op 19 oktober begonnen de voorbereidingen van het komende bezoek van de Soyuz TM-33. De drie bewoners gingen aan boord van hun Soyuz TM-32 reddingscapsule en ontkoppelde deze van de Zarya module. Zestien minuten later koppelden ze hun Soyuz aan de Pirs module, en konden ze het ruimtestation weer binnengaan.

Twee dagen later werd dan de Soyuz TM-33 gelanceerd vanaf de basis Baykonur in Kazachstan. Aan boord waren de Russen Victor Afanasyev en Konstantin Kozeev, de derde was de Française Claudie Haignere. Haignere is de eerste Europese vrouw die naar het International Space Station vliegt. Op 23 oktober zal de Soyuz aan de Zarya module koppelen. Na een gemeenschappelijk programma met de Expeditie-3 zullen de bezoekers op 31 oktober met de oude Soyuz TM-32 naar de aarde terugkeren.

Kunstmanen en satellieten

Een Titan-4B, de grootste onbemande draagraket van de VS, werd op 5 oktober om 23:21 uur MEZT gelanceerd vanaf de basis Vandenberg in Californië. De lancering was enkele dagen uitgesteld in verband met niet nader genoemde problemen, die waarschijnlijk betrekking hebben gehad op de militaire lading. De draagraket was uitgerust met een 20 meter hoge neuskap en beschikte niet over een bovenste rakettrap. Op basis hiervan, dachtten de analysten dat het hier ging om een verbeterde versie van de Crystal spionage satelliet. De satelliet, kortweg USA-161 genoemd, is waarschijnlijk in een polaire baan om de aarde tussen 150 en 1500 kilometer gebracht.

Ook de tweede lancering van oktober was militair, toen een Kosmos-K raket een communicatiesatelliet lanceerde. De satelliet, gebasseerd op het Raduga ontwerp, zal gebruikt worden om verschillende Russische legeronderdelen met elkaar te laten communiceren. De lancering vond plaats vanaf de basis Baykonur in Kazachstan. 6,5 uur na de lancering kwam de satelliet in een geostationaire overgangsbaan terecht. Later zal de satelliet haar eigen motor gebruiken om een geostationaire positie te bereiken, al werden hier geen nadere mededelingen over gedaan.

Het ontbreekt de Russische overheid aan gelden om zijn zwaar verouderde civiele en militaire satellieten te vervangen. Eerder dit jaar zei Yuri Koptev, hoofd van de Russische ruimtevaartorganisatie RAKA, dat meer dan 80 procent van de ongeveer 100 operationele satellieten, het moment van hun maximaal geplande levensduur al gepasseerd waren.

Wat waarschijnlijk een militaire communicatiesatelliet is, werd op 11 oktober gelanceerd door een Atlas-2AS vanaf Cape Canaveral in Florida. De satelliet werd door de raket in een geostationaire baan afgeleverd en gebruikte later zijn eigen motor om een geostationaire positie te bereiken. De satelliet is eigendom van de National Reconnaissance Office (NRO) van de Verenigde Staten.

De tweede Quickbird commerciële aardobservatiesatelliet werd gelanceerd op 18 oktober met behulp van een Delta-2 raket vanaf Vandenberg. De eerste Quickbird ging verloren toen de lancering in november 2000 mislukte. De Quickbird kwam in een cirkelvormige baan tussen 461 en 465 kilometer. De hoek met de evenaar is 97,2 graden zodat de satelliet nagenoeg over de polen loopt. De satelliet is eigendom van DigitalGlobe (het vroegere EarthWatch) en is een Ball BCP2000 kunstmaan met een massa van 1028 kilogram bij lancering.

De Russische spionagesatelliet Kosmos-2377 landde op 10 oktober op de steppen na een missie van vier maanden. De satelliet is van het Kobal’t ontwerp, welke weer een afgeleide is van de Wostok capsules.

Het zonnestelsel in

Op 24 oktober zal de 2001 Mars Odyssee haar bestemming bereiken, en in een baan om de rode planeet gemaneuvreerd worden. Om 2:30 uur zal de Odyssee haar grote motor gedurende 19,7 minuten ontsteken om in een elliptische baan om Mars te komen. Door middel van aerobraking en meerdere pulsjes van de stuurraketten, zal de Odyssee 90 dagen later haar definitieve observatiebaan over de polen op 400 kilometer boven het Mars oppervlak bereiken.

Op 7 oktober was de 2001 Mars Odyssee nog 4,98 miljoen kilometer verwijderd van Mars, en had zij sinds de lancering op 7 april 2001 al 425 miljoen kilometer afgelegd. De afstand tussen de aarde en de sonde bedroeg op die dag 132 miljoen kilometer "hemelsbreed".

De verkenner Galileo passeerde op 16 oktober voor de 32-ste keer een Jupitermaan, deze keer Io. De sonde passeerde het wolkendek van Jupiter op 343.000 kilometer om 00:52 uur MEZT en vloog om 04:23 uur MEZT over de zuidpool van Io op een hoogte van 181 kilometer. Galileo zal zich nu tot 11 miljoen kilometer van Jupiter verwijderen alvorens op 17 januari 2002 weer langs Io te vliegen.

Recente lanceringen