Bericht uit de ruimte – Nummer 11

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het ruimtestation ISS verloor op 4 februari de controle over de standregeling, toen een computer in de Russische woonmodule Zvezda crashte. Hierdoor kregen de vier gyroscopen in het Z1-Truss geen informatie meer omtrent de standregeling van het station. Om 13:18 uur begon het ISS langzaam te tuimelen, waardoor de zonnepanelen niet langer op de Zon gericht waren. Door het gebrek aan electriciteit werden alle experimenten uitgeschakeld, en alle systemen gingen in de zogenaamde “overlevingsmodus.” Gelukkig was de driekoppige bemanning in staat om de zonnepanelen handmatig aan te sturen en op de Zon te richten, zodat de batterijen weer konden worden opgeladen. Om 18:43 uur was de situatie in zoverre hersteld dat het standregelingsysteem van het station weer operationeel was. Later op die dag waren de meeste systemen en experimenten weer opgestart.

Het ISS wordt momenteel bewoond door de Rus Yuri Onufrienko en de Amerikanen Carl Walz en Daniel Bursch. Op 20 februari zullen Walz en Bursch een ruimtewandeling uitvoeren. Hiervoor zullen ze de Amerikaanse luchtsluis Quest gebruiken. Gedurende hun ruimtewandeling zullen ze voorbereidend werk verrichten ten behoeve van de installatie van de S0-Truss in april.

De eerstvolgende shuttle vlucht staat gepland voor 28 februari 2002 als de Columbia missie STS-109 zal uitvoeren. De shuttle staat inmiddels op lanceercomplex 39A. Gedurende de elfdaagse vlucht zullen de zeven ruimtevaarders onderhoud verrichten aan de Hubble ruimtetelescoop. Hiervoor zullen maar liefst vijf ruimtewandelingen gemaakt worden.

Op 4 april zal de shuttle Atlantis gelanceerd worden voor missie STS-110. Gedurende deze elfdaagse vlucht zal de S0-Truss (het centrale deel van de grote balk voor de zonnepanelen) met de Mobile Transporter aan het ISS bevestigd worden. De zeven astronauten aan boord van de shuttle zullen het eerste bezoek zijn voor de Expeditie-4 die nu aan boord van het station is.

De verwachte lancering van een derde Shenzhou ruimtecapsule door China is tot nu toe uitgebleven. De reden hiervoor is onduidelijk, mede doordat China haar lanceringen niet van te voren aankondigt. De Shenzhou, sterk gelijkend op de Russische Soyuz, moet de Volksrepubliek in staat stellen de derde natie te worden die zelfstandig mensen in de ruimte kan brengen. In november 1999 en januari 2001 werden respectievelijk de Shenzhou-1 en -2 gelanceerd voor een succesvolle onbemande testvlucht. De eerste bemande vlucht van een Shenzhou wordt in 2004 of 2005 verwacht. China heeft in het verleden al aangegeven dat het op de langere termijn zelfstandig een ruimtestation wil bouwen.

Kunstmanen en satellieten

Japan lanceerde op 4 februari haar tweede H2A raket. De vlucht van de raket was zelf succesvol, maar helaas kon een van de satellieten, DASH, zich niet losmaken van de bovenste trap. Later onderzoek wees uit dat de oorzaak lag in een bedradingsfout in het electrische systeem van DASH. DASH (Demonstrator of Atmospheric Reentry System and Hypervelocity) is gebouwd door de Japanse wetenschappelijke ruimtevaartorganisatie ISAS, en had re-entry technieken moeten demonstreren voor de Muses-C plantoïdenverkenner.
Wel leverde de raket een experimentele satelliet, MDS-1 (Mission Demonstration Satellite), keurig netjes in de geplande baan af. MDS-1 is gebouwd door NEC voor de Japanse ruimtevaartorganisatie NASDA en heeft tot doel diverse nieuwe technologieën te demonstreren. MDS-1 weegt 449 kilogram.
Aan boord van de H2A was ook een instrumentenpakket, onder de naam VEP-3, dat het milieu registreerde waaraan de satellieten werden blootgesteld gedurende de lancering.

HESSI, een astronomische satelliet voor de observatie van röntgenstraling van onze Zon, werd op 5 februari door een Pegasus raket gelanceerd. Het L-1011 Stargazer vliegtuig wierp om 21:58 uur MET de Pegasus raket af van onder haar vleugel, en vijf seconden later werd de motor van de eerste trap ontstoken. Negen minuten later plaatste de derde trap de 304 kilogram wegende HESSI in een baan tussen 588 en 609 kilometer boven het aardoppervlak. De hoek met de evenaar was 38 graden.

Op 11 februari bracht een Delta-2 raket vijf Iridium satellieten in een baan om de aarde. De satellieten zijn gebouwd door Motorola en zijn bedoeld als reserves als een van de oudere satellieten in het Iridium netwerk mocht uitvallen. Het Iridium netwerk bestaat uit elf groepen van zes satellieten die in lage banen om de aarde draaien. Zodoende moet op een willekeurige plaats op de aarde altijd minimaal een satelliet boven de horizon zijn. Het Iridium netwerk wordt gebruikt voor mobiele diensten.

Recente lanceringen