Bericht uit de ruimte – Nummer 14

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Op zondag 24 maart koppelde om 20:58 uur GMT de Progress M1-8 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule van het International Space Station. De Progress M1-8 was drie dagen eerder vanaf de Russische basis Baykonur in Kazachstan gelanceerd met nieuwe voorraden voor de vierde expeditie, bestaande uit de Rus Yuri Onufrienko en de Amerikanen Carl Walz en Daniel Bursch. De dagen erna waren zij druk bezig met het uitladen van de voorraden en het opbergen ervan op diverse plaatsen in het ruimtestation, terwijl zij ook een oogje op de lopende experimenten hielden. De Progress M1-8 bracht 2,4 ton aan nuttige lading naar het station, zoals brandstof, voedsel, water, zuurstof, documentatie en Italiaanse en Zuidafrikaanse experimenten. Nadat de Progress M1-8 was aangekoppeld bedroeg de massa van het ISS 137,4 ton.
Dinsdag 26 maart was de 110-de dag in de ruimte voor de drie bewoners. Twee dagen later werd de robotarm van het station aan een test onderworpen ter voorbereiding van de installatie van het S0-Truss, dat in april door de shuttle Atlantis naar het ruimtestation zal worden gebracht.

De Volksrepubliek China lanceerde de derde onbemande testvlucht van een Shenzhou capsule op 25 maart. De lancering vond plaats om 14:15 uur GMT vanaf de basis Jiuquan in het noordwesten van China, en werd gadegeslagen door de Chinese president Jiang Zemin. Tien minuten later kwam de tweede trap en de Shenzhou in een baan om de aarde tussen 197 en 326 kilometer hoogte. De baan maakte een hoek van 42,4 graden met de evenaar. Kort daarna scheidde de Shenzhou zich van de tweede trap af. Rond 21:20 uur GMT had de Shenzhou met haar eigen motor haar baan verhoogd naar tussen 332 en 337 kilometer.
Net als de Russische Soyuz bestaat de Shenzhou uit een motorsectie, een terugkeercapsule en een baanmodule. De ruimtevaarders zitten tijdens lancering en landing in de terugkeercapsule. De capsule biedt waarschijnlijk ruimte aan drie inzittenden. De baanmodule stelt de ruimtevaarders meer leefruimte ter beschikking voor bijvoorbeeld het uitvoeren van experimenten. Op 1 april werd de baanmodule afgestoten en begon het overblijvende deel van de Shenzhou aan de landing. De baanmodule, waarin verschillende experimenten zijn ondergebracht, zal waarschijnlijk nog zo’n zes maanden in de ruimte blijven. De terugkeercapsule maakte om 8:51 uur GMT een geslaagde parachutelanding op de graslanden van Binnen-Mongolië.

Op 4 april werd de space shuttle Atlantis volgetankt voor de lancering die later voor die dag gepland stond. Anderhalf uur na het begin van het tanken, ontstond er een groot lek in een van de brandstofleidingen van het lanceerplatform. Vloeibare waterstof gutste langs het platform, en door puur geluk vond er geen spontane explosie plaats. Zo’n explosie had waarschijnlijk de Atlantis en het lanceerplatform vernietigd. Gelukkig waren er geen mensenlevens in gevaar gebracht omdat het lanceerplatform onbemand is gedurende het tanken. Later stelden technici vast dat een las onder de extreem koude temperatuur van de vloeibare waterstof opengescheurd was. De lancering van de Atlantis is uitgesteld naar 8 april zodat de leiding kan worden gerepareerd. De lancering zal plaatsvinden tussen 18 en 20 uur GMT (20 en 22 uur Nederlandse zomertijd).

Kunstmanen en satellieten

Op 25 en 26 maart nam de Europese Transportraad de definitieve beslissing om door te gaan met het Galileo project. Galileo bestaat uit een dertigtal satellieten in 23.600 kilometer hoge banen om de aarde. Het Galileo navigatiesysteem moet Europa onafhankelijk maken van het Amerikaanse GPS-systeem, dat nu veelal gebruikt wordt. Met het Galileo systeem is ook de civiele gebruiker in staat zijn positie tot op één meter nauwkeurig te bepalen, wat met het GPS-systeem alleen aan militaire gebruikers is voorbehouden. Galileo moet in 2008 operationeel worden.

Een Ariane-44L raket, de versie met vier opduwraketten op vloeibare brandstof, bracht op 29 maart twee communicatie satellieten in een geostationaire baan. Astra-3A is gebouwd door Boeing en is eigendom van het in Luxemburg gevestigde SES. De satelliet heeft een massa van 1495 kilogram, waarvan de helft brandstof. De tweede satelliet, JCSAT-8, is eigendom van Japan Satellite, en zal de oude JCSAT-2 vervangen. Ook JCSAT-8 is gebouwd door Boeing, en weegt 2600 kilogram. Hiervan is 1400 kilogram brandstof.

Rusland meest krachtige operationele raket, de Proton, vloog op 30 maart weer een commerciële missie. De Proton bracht de communicatie satelliet Intelsat-903 in een geostationaire baan. De Intelsat kunstmaan is gebouwd door SS/Loral en heeft een massa van 4726 kilogram. Zonder brandstof weegt de satelliet 2350 kilogram.

De Russische Kosmos-2388 werd op 1 april in een sterk elliptische baan gebracht door een Molniya-M raket. De lancering vond plaats vanaf Plesetsk in Noord-Rusland. Kosmos-2388 is een satelliet die lanceringen wereldwijd moet registreren, zodat militaire acties of vijandelijke aanvallen in een vroeg stadium vastgesteld kunnen worden. Er zijn geen gegevens bekend over de precieze baan waarin de Kosmos-2388 in terecht is gekomen. De satelliet is gebouwd door Lavochkin.

Op 6 april werd de Hubble Space Telescope weer volledig operationeel verklaard. De Hubble is in maart bezocht door de shuttle Columbia, en werd toen aan een grote onderhoudsbeurt onderworpen.

Het zonnestelsel in

Cassini heeft op 3 april een kleine koerscorrectie uitgevoerd. De manoeuvre was meer bedoeld om de motor in een goede conditie te houden, dan om de baan aan te passen. De hoofdmotor werd gedurende 9,8 seconden ontstoken. Cassini bevindt zich nu tussen Jupiter en Saturnus en heeft bijna drie miljard kilometer afgelegd sinds haar lancering in oktober 1997. Op 1 juli 2004 zal de sonde in een baan rond de geringde planeet moeten komen. Later zal Cassini de in Europa gebouwde Huygens-sonde loslaten, die op 14 januari 2005 in de atmosfeer van de Saturnusmaan Titan moet afdalen.

Recente lanceringen