Bericht uit de ruimte – Nummer 25

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

De shuttle Endeavour landde op zaterdag 7 december om 19:37 uur op de verharde baan van het Kennedy Space Center in Florida aan het einde van missie STS-113. De driekoppige Expeditie-5 had hiermee in totaal 185 dagen in de ruimte doorgebracht.

Het ISS wordt momenteel bewoond door de zesde expeditie bestaande uit de Amerikanen Ken Bowersox (commandant) en Don Pettit (wetenschapsofficier) en de Rus Nikolai Budarin (boordwerktuigkundige).

Kunstmanen en satellieten

Op 11 december mislukte de eerste lancering van de ‘opgevoerde’ Ariane-5ECA. Ongeveer 3 minuten na de start begon de Vulcain-2 hoofdmotor kuren te vertonen en raakte de raket van haar koers, waarna de vluchtleiding deze moest vernietigen. De brokstukken van de raket en haar nuttig lading vielen in de Atlantische Oceaan.
De Ariane had een tweetal satellieten in een geostationaire overgangsbaan moeten plaatsen. Stentor was een Franse communicatiesatelliet waarmee verschillende nieuwe technologieën gedemonstreerd hadden moeten worden. De tweede kunstmaan die verloren ging was de commerciële communicatiesatelliet Hot Bird-7 voor Eutelsat.
De Europese ruimtevaartorganisatie ESA heeft een onderzoek ingesteld en zal de resultaten daarvan op 6 januari presenteren. De eerstvolgende geplande Ariane-5 is gepland voor 12 januari als ESA’s komeetsonde Rosetta moet worden gelanceerd. Voor deze lancering zal de standaardversie van de Ariane-5 gebruikt worden. Om in 2011 de komeet Wirtanen te kunnen bereiken zal Rosetta voor eind januari gelanceerd moeten worden. Rosetta is de meest ambitieuze komeetverkenningsmissie ooit ondernomen en met een kostenplaatje van meer dan 650 miljoen euro een van de duurste ESA missies ooit ondernomen.
Van de veertien Ariane-5 lanceringen zijn er tot nu toe drie mislukt en één gedeeltelijk mislukt.

Beter nieuws kwam op 14 december uit Japan toen ook de vierde lancering van hun H-2A raket een succes werd. Zestien minuten na de lancering werd de belangrijkste lading, de aardobservatiesatelliet Advanced Earth Observing Satellite-2 (ADEOS-2), in de geplande cirkelvormige baan op 800 kilometer hoogte geplaatst. De hoek met de evenaar bedroeg 98 graden zodat de satelliet over de polen loopt. ADEOS-2 werd ontwikkeld door het Japanse National Space Development Agency en werd na de geslaagde lancering Midori-2 genoemd.
De H-2A had ook drie kleine satellietjes aan boord die in eenzelfde baan als Midori-2 kwamen. Fedsat is een 60 kilogram zware Australische satelliet met verschillende technologische en wetenschappelijke experimenten. De Whale Ecology Observation Satellite (WEOS) zal gedurende een tot twee jaar de walvissenpopulatie en -trek registreren. Hiertoe zijn verschillende walvissen uitgerust met speciale zenders. WEOS is ontwikkeld door het Chiba Institute of Technology. MuLabSat is gebouwd door NASDA en is bedoeld om jonge ruimtevaarttechnici ervaring op te laten doen en het demonstreren van nieuwe technologieën.

De op-een-na-laatste Ariane 4 bracht op 17 december de communicatiesatelliet NSS-6 voor het in Nederland gevestigde New Skies in een geostationaire overgangsbaan. Voor deze lancering was de Ariane-4 uitgerust met view opduwraketten op vloeibare brandstof. De door Lockheed Martin gebouwde satelliet zal uiteindelijk in een geostationaire positie op 95 graden Oosterlengte komen te hangen.

Op 20 december werd een Dnepr raket gelanceerd met maar liefst zes satellietjes aan boord. De lancering vond plaats vanaf de basis Baykonur in Kazachstan. Alle satellietjes werden in een cirkelbaan op 640 kilometer hoogte geplaatst. De hoek met de evenaar bedroeg 65 graden.
Een massadummy van de Trailblazer, een commerciële missie naar de maan die als eind 2003 gelanceerd zou kunnen worden, was op de derde trap van de raket gemonteerd. Zo kon het mechanische ontwerp van de Trailblazer en de interactie met de draagraket vastgesteld worden.
Unisat-2 is een Italiaanse microsatelliet met verschillende experimenten aan boord, zoals een micro-meteoriden detector, een camera, een instrument om het stofgehalte in de atmosfeer te meten, en een micro-aandrijving op basis van koud-gas. Unisat-2 heeft een massa van slechts 26 kilogram.
De LatinSat-A en -B, met elk een massa van 25 kilogram, zullen gebruikt worden door Aprize Satellite in Argentinië om de locatie van verschillende transportvoertuigen te kunnen registreren.
Rubin-2 is een Duitse microsatelliet die technieken zal demonstreren om de kunstmaan te besturen vanaf een gewone desktopcomputer en een internetaansluiting. De communicatie met de satelliet geschiedt vervolgens via het Orbcomm mobiele netwerk.
SaudiSat-1C is gelanceerd voor een Arabische opdrachtsgever. Verder zijn er geen details over dit kunstmaantje bekend gemaakt.

Een militaire kunstmaan onder de nietszeggende naam Kosmos-2393 werd op 24 december door Rusland gelanceerd. De sterk elliptische baan van de kunstmaan wijst erop dat het hier om een zogenaamde ‘early warning’ satelliet gaat, die ervoor moet waarschuwen als er ergens ter wereld een raketlancering plaatsvindt.

Rusland lanceerde een drietal navigatiesatellieten met een enkele Proton-K raket op 25 december. Het drietal kreeg de namen Kosmos-2394, -2395 en -2396. De drie satellieten zullen deel gaan uitmaken van het Glonass netwerk, het Russische equivalent voor het Amerikaanse GPS-systeem.

Het zonnestelsel in

Vluchtleiders van het JPL zijn er toch in geslaagd de taperecorder van Galileo weer aan de praat te krijgen. Nadat Galileo in november Jupiter op korte afstand passeerde viel de sonde uit door de enorme hoeveelheid straling. Nadat de sonde weer operationeel was bleek dat de taperecorder met daarop de laatste waarnemingen van de Jupitermaan Almathea niet meer werkte. Nu kunnen wetenschappers toch nog de eerste observatiedata van dichtbij van dit kleine maantje verwachten.

Recente lanceringen