Bericht uit de ruimte – Nummer 53

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt sinds eind april bewoond door de Rus Gennady Padalka en de Amerikaan Mike Fincke, die samen Expeditie-9 vormen. Het ruimteschip Soyuz TMA-4 is gekoppeld aan de nadir poort van de Zarya module, en de vrachtcapsule Progress M1-11 zit vast aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule.
Voor Padalka en Fincke was vrijdag 30 april, daags na het afscheid van de oude stambemanning Foale en Kaleri en de Nederlandse gastruimtevaarder André Kuipers, een welverdiende rustdag die het tweetal gebruikte om te wennen aan hun nieuwe omgeving. De dagen daarna verrichtte de bewoners noodzakelijk onderhoud aan de diverse systemen en werd er ook schoongemaakt.
Inmiddels had men besloten om Padalka en Fincke een extra ruimtewandeling te laten maken op 10 juni, om de uitgevallen regelelektronica van een gyroscoop te vervangen. Deze ruimtewandeling zal worden uitgevoerd vanuit de Amerikaanse Quest luchtsluis. Op woensdag 19 mei trokken de twee bij wijze van test ruimtepakken aan in de Amerikaanse luchtsluis Quest. De bedoeling was om de ruimtewandeling ‘droog’ te oefenen. Helaas was men na twee uur genoodzaakt de oefening af te breken doordat beide Amerikaanse ruimtepakken problemen met het koelingsysteem vertoonden. Vluchtleiders kijken nu of de geplande ruimtewandeling op 10 juni nog wel door kan gaan. Wellicht zal de reparatie op een later tijdstip vanuit de Russische Pirs luchtsluis met Russische pakken worden uitgevoerd. Men geeft wel de voorkeur om de ruimtewandeling te beginnen vanuit de Amerikaanse luchtsluis omdat deze nu eenmaal eenvoudigweg dichterbij de defecte gyroscoop gesitueerd is.

Het door Scaled Composites ontwikkelde Spaceship One heeft op 13 mei een nieuw hoogterecord gevestigde voor bemande, particulier ontwikkelde voertuigen. Het door piloot Mike Melvill bemande toestel werd vanonder het White Knight draagvliegtuig afgeworpen en de raketmotor werd ontstoken. Spaceship One vloog vervolgens zelfstandig naar een hoogte van 64,4 kilometer alvorens in een glijvlucht terug te keren voor een zweeflanding op de Mojave woestijn. De hoogst bereikte snelheid bedroeg ongeveer 0,8 kilometer per seconde.
Spaceship One is ontwikkeld voor de X-Prize wedstrijd, waar tien miljoen dollar is uitgeloogd voor diegene die binnen twee weken met hetzelfde toestel met drie personen een vlucht kan maken tot een hoogte van minimaal 100 kilometer. Het initiatief moet commerciële toerisme in de ruimtevaart voor een breder publiek toegankelijk maken.

Ruimtevaarder André Kuipers is op woensdag 19 mei feestelijk gehuldigd in zijn geboortestad Amsterdam. Na een boottocht door de grachten verwelkomden ongeveer honderd aanwezigen de astronaut voor het gemeentehuis.

Het zonnestelsel in

De Amerikaanse sonde Genesis passeerde op 1 mei de aarde op een afstand van maar liefst 386.000 kilometer, net iets voorbij de baan van de maan. Genesis ligt nu op koers voor de landing op 8 september. Die dag zal de capsule van Genesis onder een parachute naar de aarde afdalen. Gedurende de afdaling zullen helikopters de capsule uit de lucht proberen op te pikken.
De in 2001 gelanceerde Genesis heeft gedurende meer dan twee jaar zonnedeeltjes verzameld, en is sinds de Apollo-17 in december 1972 het eerste ruimtevaartuig dat met verzamelde materiaalmonsters uit de ruimte naar de aarde terugkeert.

Recente lanceringen

• 4 mei 2004 – 12:42 GMT – Lanceerplaats: Odyssee (Grote Oceaan) – Draagraket: Zenit-3SL
  • DirecTV-7S – Massa: 5500 kg – Int. Nr.: 2004-016A
    Deze door Space System/Loral gebouwde communicatiesatelliet zal uiteindelijk in een geostationaire positie op 119 graden westerlengte geplaatst worden. De kunstmaan zal commercieel geëxploiteerd worden door het in de VS gevestigde DirecTV. Het bedrijf biedt voornamelijk regionale televisiekanalen aan in de Verenigde Staten.
• 19 mei 2004 – 22:22 GMT – Lanceerplaats: Cape Canaveral – Draagraket: Atlas-2AS
  • AMC-11 – Massa: 2316 kg – Int. Nr.: 2004-017A
    Deze door Lockheed Martin gebouwde kunstmaan zal vanaf november 2004 televisie-uitzendingen gaan verzorgen voor abonnees in de Verenigde Staten en omliggende landen. De AMC-11 zal uiteindelijk op een geostationaire positie op 131 graden westerlengte gebracht worden.
    Dit was de op een na laatste lancering van een Atlas-2AS raket.
• 20 mei 2004 – 17:47 GMT – Lanceerplaats: Vandenberg – Draagraket: Taurus-XL
  • RocSat-2 – Massa: 760 kg – Int. Nr.: 2004-018A
    De tweede Taiwanese kunstmaan, RocSat-2, is net als zijn voorganger een aardobservatiesatelliet. RocSat-2 is gebouwd door EADS Astrium in Frankrijk, en werd in een operationele baan op 850 kilometer hoogte gebracht.
    Dit was tevens de eerste lancering van de ‘XL’ variant van de Taurus raket van Orbital Sciences. De laatste lancering van een Taurus raket, in september 2001, mislukte toen de stuurinrichting van de tweede trap motor vast liep.